Sebastiaan Platvoet en Johan Steenbergen

Er zijn veel verschillende manieren om als wetenschapper naar sport te kijken. In het nieuwe lectoraat is de blik ruimer dan net door Johan al benoemd. Het lectoraat werkt dan ook met 3 onderzoekslijnen.

De eerste onderzoekslijn is ‘Een Sportief en Excellerend Nederland’. Sebastiaan Platvoet is hier de associate lector. Sebastiaan: ‘Ik werk sinds 2005 als docent bij de Academie Sport en Bewegen. Mijn promotieonderzoek startte ik in 2010. Dat ging erover hoe je in het bewegingsonderwijs een plek in kunt ruimen voor het ontdekken en ontwikkelen van talenten. Nu hebben we dat uitgebouwd tot een onderzoekslijn, waarbinnen we ons inzetten voor een Nederland waar iedereen de kans krijgt om te sporten en, als zij dat willen, te excelleren.

Daarvoor hebben we een tool ontwikkeld waarmee docenten, coaches of trainers de motoriek van kinderen kunnen monitoren. Dit noemen we de BLOC-test. Het gaat om 4 tests die binnen een les van 45 minuten zijn af te nemen. Er wordt gekeken hoe kinderen zich verplaatsen, hoe hun balans is en hoe het zit met hun hand-oogcoördinatie. Die gegevens bieden samen een goed beeld van de bouwstenen die nodig zijn om te kunnen blijven (leren) bewegen. In Gelderland zijn ondertussen al 35.000 leerlingen op deze manier getest en ook op andere plekken zoals Utrecht en Zwolle wordt de test veel gebruikt. De gegevens worden via een app verwerkt. Zo zijn direct na de les de resultaten al beschikbaar voor de docent bewegingsonderwijs.’

Bij de onderzoekslijn ‘Inspanning voor Prestatie en Gezondheid’ richt het lectoraat zich op de fysieke inspanning. Daarbij wordt gekeken hoe die inspanning optimaal kan worden ingezet voor betere sportprestaties en de algehele gezondheid. Johan: ‘Dat gaat om vragen als: ‘Wanneer je een inspanning wilt leveren, welke voeding is dan geschikt?’, ‘Wat doet hitte met een sporter?’ en ‘Wat is de invloed van de belasting die je krijgt van hardlopen of wielrennen op de botdichtheid?’.

De maatschappelijke waarde van bewegen en sport, de 3e onderzoekslijn, kijkt naar de brede meerwaarde die sport en beweging biedt. Sebastiaan: ‘In Apeldoorn was onlangs het EK Indooratletiek. De overheid wil dan weten of een dergelijk evenement de sportbeoefening door burgers stimuleert. Ook na de Giro D’Italia die enkele jaren geleden in Gelderland was, hebben we een impactonderzoek uitgevoerd. De provincie Gelderland investeert relatief veel in sport en benadert ons regelmatig voor het uitvoeren van onderzoek voor hen. Dit soort vragen proberen we in deze onderzoekslijn dan ook te beantwoorden.'

Sebastiaan: ‘We willen de praktijk en wetenschap op dit terrein ontwikkelen. Wetenschappelijke publicaties helpen om draagvlak te krijgen voor beleid. We willen onderzoek doen waar ambtenaren of docenten concreet wat aan hebben. Het is jammer dat hbo-onderzoek nog steeds minder status heeft dan academisch onderzoek. Terwijl beide heel goed naast elkaar kunnen bestaan. Academisch onderzoek is meer fundamenteel, wij leveren onderzoek waar je in de praktijk meteen wat mee kunt.’

Johan vult aan: ‘Bepaalde organisaties, scholen bijvoorbeeld, worden vaak overspoeld door aanvragen voor onderzoeken. Gevolg is dat de respons bij een dergelijke studie vaak laag is. Via goede contacten kunnen wij de eindgebruiker direct bij het onderzoek betrekken. Daarmee heb je een beter verhaal. Onderzoek dat wij doen levert antwoorden op die organisaties kunnen helpen en toepassen binnen hun eigen context.’

‘We sluiten met ons lectoraat mooi aan bij zaken waar de HAN voor staat. Zo werken we veel aan de toegankelijkheid tot sport en bewegen. De kansen hiervoor zijn niet voor iedereen gelijk. Dat zien we terug in onderzoek, bijvoorbeeld bij de Centres of Expertise Krachtige Kernen en Bestendige Zorg. In achterstandswijken wordt minder aan sport gedaan. Wij willen met de mensen in die wijken zoeken naar oplossingen. Een leven lang bewegen is voor ons een overkoepelend thema, een kans die iedereen zou moeten krijgen, op welk niveau dan ook’, vertelt Johan.

‘Op andere vlakken werken we aan vraagstukken over mobiliteit en duurzaamheid rondom sportevenementen, of groene schoolpleinen waar kinderen worden uitgedaagd te spelen. En hoe kunnen we sportverenigingen tools geven om vervoersbewegingen op zaterdagmorgen zo duurzaam mogelijk te doen?’ Sebastiaan vult aan: ‘En ook onderzoek naar bijvoorbeeld het gebruik van technologie bij het sporten voor jong en oud is belangrijk. Hoe kunnen digitale platformen bijdragen aan het delen van kennis voor bijvoorbeeld het beweegonderwijs, bijvoorbeeld met de eerder genoemde BLOC-test.’

Johan Steenbergen besluit: 'Met dit lectoraat willen we zorgen voor relevantie voor onze toekomstige sport- en beweegprofessionals en dat vertalen naar maatschappelijke uitdagingen waarmee we te maken hebben. Dat doen we samen met collega’s en partners binnen en buiten de HAN, zodat we de verschillende uitdagingen die we hebben kunnen aangaan, en ècht impact kunnen maken.’