Familieparticipatie op de Intensive Care

Familieparticipatie is belangrijk tijdens en na een IC-opname. Daarom is er al een werkwijze en keuzemenu ontwikkeld om dit structureel in te bedden in de dagelijkse zorg op de IC. Het wordt echter ongestructureerd en in wisselende mate op IC’s in Nederland toegepast. En we weten de effecten ervan niet.

Hoofddoel van deze studie is het bepalen van het effect van het aanbieden van een gestructureerd programma voor familieparticipatie. We kijken dan naar de tevredenheid en psychosociale belasting van naasten van IC-patiënten. 

Secundaire doelen zijn patiënt gerelateerde uitkomsten als duur van de beademing, opnameduur op de IC en in het ziekenhuis, werkbelasting voor de professionals, en gerapporteerde adverse events.

Jaarlijks worden ruim 80.000 mensen opgenomen op een Intensive Care (IC) afdeling. Dit zorgt voor angst, stress en machteloosheid bij patiënten en naasten. Meer dan 50% van de patiënten heeft na een IC-opname langdurige en zelfs blijvende klachten op lichamelijk, cognitief, psychisch en maatschappelijk vlak, het Post-Intensive-Care-Syndroom (PICS).

Ook familie/naasten ervaren vaak negatieve gevolgen als angst en stress, PICS-Familie. Door familie tijdens de IC-opname te laten participeren wordt beoogd deze angst en machteloosheid te verminderen en hen voorbereiden op een rol als mantelzorger. Momenteel wordt familieparticipatie op de IC zeer gevarieerd toegepast, mede afhankelijk van de individuele verpleegkundige, naaste of omstandigheden van patiënt of afdeling.

Om familieparticipatie te stimuleren is eerder een werkwijze/keuzemenu ontwikkeld dat professionals helpt naasten uit te nodigen te participeren. Deze methode is toepasbaar gebleken voor zowel professionals, naasten als patiënten. Er is echter niets bekend over de effectiviteit en veiligheid van familieparticipatie op de IC. Deze onduidelijkheid en gebrek aan evidence over effectiviteit maakt IC-professionals handelingsverlegen en terughoudend. 

Aan de onderzoekers is gevraagd ondersteuning te bieden zodat de IC-professionals bewezen effectieve handvatten krijgen om familieparticipatie in de basiszorg op de IC in te zetten

Familieparticipatie in basiszorg wordt als standaardzorg geïmplementeerd op de deelnemende IC’s. Hiermee bieden deze IC’s dus zorg met naasten aan IC-patiënten en hun naasten conform de laatste inzichten. We onderzoeken de effecten van familieparticipatie in de basiszorg op de IC op:

• de tevredenheid van naasten,
• kenmerken van angst en depressie bij naasten,
• patiëntveiligheid,
• en op de werkbelasting voor IC-verpleegkundigen.

De primaire studiepopulatie in dit onderzoek is de groep naasten van volwassen IC-patiënten, die minimaal 24 uur op de IC verblijven. Voorwaarde bij verblijfsduur is dat het programma voor gestructureerde familieparticipatie kan worden ingezet.   

We werken volgens een ‘stepped wedge design’. Op een aantal IC’s in Nederland: 

• is er eerst een controleperiode, 
• doorlopen professionals een trainingsprogramma,
• wordt gestructureerde familieparticipatie als interventie aangeboden. 

Met vragenlijsten onderzoeken we daarna tevredenheid en mentale gesteldheid bij naasten.  

In het vervolgproject EFFAMPART Samenwerken met familie op de IC: werkt het? scherpen we de beoogde interventie uit de studie 'Familieparticipatie op de Intensive Care' verder aan met input vanuit focusgroepen met IC professionals en patiënten en naasten. We vullen deze ook aan met extra verrichtte activiteiten gedurende de COVID periode.

De projectpartners vormen een team en leveren vanuit hun eigen expertise waardevolle informatie voor het onderzoek.

• Radboudumc Nijmegen: Research Monitor IC 
• IC’s van: 
  - Radboudumc Nijmegen
  - ETZ Tilburg
  - Bernhoven Uden
  - Gelderse vallei Ede
  - Rijnstate Arnhem
  - Maxima Medisch Centrum Veldhoven
  - Isala Zwolle
• V&VN IC 
• FCIC  
• IC Connect