EFFAMPART project Familieparticipatie op de Intensive Care

279038 verpleegkundige dicht bij patiënt aan IC-bed

Het betrekken van naasten in de basiszorg tijdens een IC-opname verkleint de kans op klachten na de opname (het Post intensive care syndroom – PICS en PICS-Familie). In dit EFFAMPART project onderzoeken we de effecten van de bestaande werkwijze / het keuzemenu voor inbedding van familieparticipatie.

Snelle info

Status

Lopend

Startdatum

1 september 2020

Looptijd

2 jaar

Subsidie

RAAK PUBLIEK

Projectleider

Dr. Lilian Vloet

Aanleiding van het project

Familieparticipatie is belangrijk tijdens en na een IC-opname. Daarom is er al een werkwijze en keuzemenu ontwikkeld om dit structureel in te bedden in de dagelijkse zorg op de IC. Het wordt echter ongestructureerd en in wisselende mate op IC’s in Nederland toegepast. En we weten de effecten ervan niet.

Doel

Hoofddoel van deze studie is het bepalen van het effect van het aanbieden van een gestructureerd programma voor familieparticipatie. We kijken dan naar de tevredenheid en psychosociale belasting van naasten van IC-patiënten. 

Secundaire doelen zijn patiënt gerelateerde uitkomsten als duur van de beademing, opnameduur op de IC en in het ziekenhuis, werkbelasting voor de professionals, en gerapporteerde adverse events.

 

Familieparticipatie op de IC

Post-Intensive-Care-Syndroom (PICS)

Jaarlijks worden ruim 80.000 mensen opgenomen op een Intensive Care (IC) afdeling. Dit zorgt voor angst, stress en machteloosheid bij patiënten en naasten. Meer dan 50% van de patiënten heeft na een IC-opname langdurige en zelfs blijvende klachten op lichamelijk, cognitief, psychisch en maatschappelijk vlak, het Post-Intensive-Care-Syndroom (PICS).

Ook familie/naasten ervaren vaak negatieve gevolgen als angst en stress, PICS-Familie. Door familie tijdens de IC-opname te laten participeren wordt beoogd deze angst en machteloosheid te verminderen en hen voorbereiden op een rol als mantelzorger. Momenteel wordt familieparticipatie op de IC zeer gevarieerd toegepast, mede afhankelijk van de individuele verpleegkundige, naaste of omstandigheden van patiënt of afdeling.

Effectonderzoek 

Werkwijze en keuzemenu familieparticipatie

Om familieparticipatie te stimuleren is eerder een werkwijze/keuzemenu ontwikkeld dat professionals helpt naasten uit te nodigen te participeren. Deze methode is toepasbaar gebleken voor zowel professionals, naasten als patiënten. Er is echter niets bekend over de effectiviteit en veiligheid van familieparticipatie op de IC. Deze onduidelijkheid en gebrek aan evidence over effectiviteit maakt IC-professionals handelingsverlegen en terughoudend. 

Aan de onderzoekers is gevraagd ondersteuning te bieden zodat de IC-professionals bewezen effectieve handvatten krijgen om familieparticipatie in de basiszorg op de IC in te zetten

Stepped wedge design 

Methode van onderzoek

Familieparticipatie in basiszorg wordt als standaardzorg geïmplementeerd op de deelnemende IC’s. Hiermee bieden deze IC’s dus zorg met naasten aan IC-patiënten en hun naasten conform de laatste inzichten. We onderzoeken de effecten van familieparticipatie in de basiszorg op de IC op:

  • de tevredenheid van naasten,
  • kenmerken van angst en depressie bij naasten,
  • patiëntveiligheid,
  • en op de werkbelasting voor IC-verpleegkundigen.

De primaire studiepopulatie in dit onderzoek is de groep naasten van volwassen IC-patiënten, die minimaal 24 uur op de IC verblijven. Voorwaarde bij verblijfsduur is dat het programma voor gestructureerde familieparticipatie kan worden ingezet.   

We werken volgens een ‘stepped wedge design’. Op een aantal IC’s in Nederland: 

  • is er eerst een controleperiode, 
  • doorlopen professionals een trainingsprogramma,
  • wordt gestructureerde familieparticipatie als interventie aangeboden. 

Met vragenlijsten onderzoeken we daarna tevredenheid en mentale gesteldheid bij naasten.  

Vervolgproject EFFAMPART 

Samenwerken met familie op de IC: werkt het?

In het vervolgproject EFFAMPART Samenwerken met familie op de IC: werkt het? scherpen we de beoogde interventie uit de studie 'Familieparticipatie op de Intensive Care' verder aan met input vanuit focusgroepen met IC professionals en patiënten en naasten. We vullen deze ook aan met extra verrichtte activiteiten gedurende de COVID periode.

Ons projectteam

Dr. Lilian Vloet

Projectleider

Dr. Paul Rood

Onderzoeker

Drs. Boukje Dijkstra

Onderzoeker

Onze partners

De projectpartners vormen een team en leveren vanuit hun eigen expertise waardevolle informatie voor het onderzoek.

  • Radboudumc Nijmegen: Research Monitor IC 
  • IC’s van: 
    - Radboudumc Nijmegen
    - ETZ Tilburg
    - Bernhoven Uden
    - Gelderse vallei Ede
    - Rijnstate Arnhem
    - Maxima Medisch Centrum Veldhoven
    - Isala Zwolle
  • V&VN IC 
  • FCIC  
  • IC Connect

Betrokken opleidingen

Verpleegkunde

Voltijd Bachelor opleiding

Ziekenhuiszorg, ouderenzorg of wijkverpleging. Hoe ga jij daarmee om? Bij HAN Verpleegkunde leer je hoe je patiënten het beste kunt verzorgen. Je doet meer dan bloedprikken, wondverzorging en katheteriseren. Want de omgang met mensen is het belangrijkste. Bij jou zijn ze altijd in goede handen!

student op bed met gips om been

Contact over dit project?

Lilian Vloet

Lector

  • lilian.vloet@han.nl.
  • Lectoraat Acute Intensieve Zorg

    Publicaties

    Er zijn publicaties verschenen over dit project vanuit het lectoraat. Waaronder:
     

    Dijkstra, B. M., Felten-Barentsz, K. M., van der Valk, M. J. M., van der Hoeven, J. G., Schoonhoven, L., & Vloet, L. C. M. (2023). Exploring patients' and relatives' needs and perceptions regarding family participation in essential care in the intensive care unit: A qualitative study. Intensive & critical care nursing79, 103525. https://doi.org/10.1016/j.iccn.2023.103525

    Dijkstra, B. M., Rood, P. J. T., Teerenstra, S., Rutten, A. M. F., Leerentveld, C., Burgers-Bonthuis, D. C., Festen-Spanjer, B., Klarenbeek, T., Van Den Boogaard, M., Ewalds, E., Schoonhoven, L., Van Der Hoeven, J. G., Vloet, L. C. M., & from the EFfect of FAMily PARTicipation in essential care (EFFAMPART) Study Group (2024). Effect of a Standardized Family Participation Program in the ICU: A Multicenter Stepped-Wedge Cluster Randomized Controlled Trial. Critical care medicine52(3), 420–431. https://doi.org/10.1097/CCM.0000000000006093

    Bekijk het complete overzicht van publicaties:

    verpleegkundigen tijdens de overdracht

    Nieuws en artikelen

    Vergaand partnership uit zich in aanstelling senior onderzoekerRijnstate en HAN werken samen in praktijkgericht verpleegkundig onderzoek
    f55f349e-0cfe-11ee-924d-02565807075b Paul Rood portret
    109943 oudere man in rolstoel kijkt uit raam in een het ziekenhuisgang
    Acute zorgverlening van kwetsbare ouderen in de thuissituatieAcute.Zorg@Home: verminderen handelingsverlegenheid
    102281 een thuiszorgverpleegkundige helpt een nog thuiswonende oudere dame met beginnende dementie bij de dagelijkse zorgtaken
    Onderzoekend vermogen en praktijkonderzoekDuurzame verbinding HAN en Academie voor Ambulancezorg
    a88ad3f0-0cfc-11ee-acf4-02565807075b Ambulance jacks, Lectoraat Acute Intensieve Zorg
    379187 Ambulancezorgprofessionals in actie
    e1f4b90a-0cf5-11ee-a4bf-02565807075b Reanimatiebaby Health 4 studenten Powerlab IPKW
    Lectoraat Acute Intensieve ZorgJoke Mintjes Award voor BMH-studenten
    31972 patient nekbrace op brandcard
    Patiënt met tijdelijk bewustzijnsverliesHandvatten voor ambulancezorgprofessionals
    354289 Slachtoffer wordt op brancard weggevoerd door medisch hulpverleners
    379187 Ambulancezorgprofessionals in actie
    Nieuw handboek Verpleegkunde CATHoe maak je een Critical Appraisal of a Topic?
    240861 biocentre c-elegans8. Samantha Hughes, Nikki Kolsters
    Kenniscentrum
     

    Duurzame Zorg

    Hoe zorgen we voor een duurzame zorg de komende decennia? Vanuit het Kenniscentrum Duurzame Zorg wordt maatschappelijk verantwoord ondernemerschap gezien als een inspirerende aanpak om preventie, kwaliteit en innovatie, participatie, effectiviteit en doelmatigheid te bevorderen. 

    studenten tijdens een activiteit met bewoners uit de omgeving