Onderzoek in het lectoraat

Ons lectoraat houdt zich met deze vragen bezig. We schakelen daarbij steeds tussen de praktijk van de werkvloer, de theorie van onderzoeker, het perspectief van de beleidsmakers en de vragen en feedback van burgers. Leren via scholing en training staan centraal in het verder komen met elkaar: in uitwisseling tussen studenten, docenten, burgers, onderzoekers, ervaringsdeskundigen en professionals uit de domeinen zorg en veiligheid.

Het lectoraat draagt bij aan het zo ‘gewoon’ mogelijk in de samenleving functioneren van mensen met onbegrepen gedrag, waaronder (ernstige) psychische aandoeningen. Door theoretische en empirische kennis te ontwikkelen ondersteunt het lectoraat hbo-professionals bij het komen tot methodisch (samen)werken binnen passende zorg in de maatschappelijke context.

Het lectoraat draagt bij aan het zo ‘gewoon’ mogelijk in de samenleving functioneren van mensen met onbegrepen gedrag, waaronder (ernstige) psychische aandoeningen. Door theoretische en empirische kennis te ontwikkelen ondersteunt het lectoraat hbo-professionals bij het komen tot methodisch (samen)werken binnen passende zorg in de maatschappelijke context.

Onder het brede begrip ‘onbegrepen gedrag’ valt veel: van de hele dag in bed liggen, steeds opnieuw schulden maken, tot agressief zijn op straat en delicten plegen, of een einde aan het leven willen maken. Ook ‘samenleving’ is een breed begrip en omvat de rollen en reacties van het grote publiek, de media en de overheid, maar ook die van instituties en individuele burgers.

Hoewel ‘onbegrepen gedrag’ dus veel variatie kent, gaan we er binnen het lectoraat wel vanuit dat er altijd verklaringen aan dit gedrag ten grondslag liggen. Die verklaringen kunnen uiteenlopen van bijvoorbeeld een lichamelijke ziekte, de persoonlijke geschiedenis, sociale omstandigheden tot maatschappelijke verhoudingen. Ook vindt gedrag altijd plaats binnen een context die het gedrag mede bepaalt. Wat in de ene context volkomen logisch is, is in een andere ‘onbegrepen’. Hoe anderen (bv. naasten, buren, het grote publiek) onbegrepen gedrag duiden is sterk bepalend voor hun reactie. Die betekenis, in de vorm van verklaring en context, is dus cruciaal voor de verhouding tussen ‘onbegrepen mensen’ en anderen – zeker als het gaat om de vraag in welke mate iemand verantwoordelijk is voor het eigen gedrag.

Veel mensen met onbegrepen gedrag krijgen te maken met instituties die hen hulp bieden (zorg) of begrenzen (veiligheid). Die instituties zijn georganiseerd op basis van bepaalde verklaringen: een ziektemodel, een moreel, sociaal, psychologisch of ander model. Vaak is er binnen instituties een groot vertrouwen in interventies, gebaseerd op die verklaringsmodellen, die het gedrag van de onbegrepen mens kunnen veranderen. Individuele professionals voeren deze interventies uit, binnen de context van een team, afdeling, instituut en sector

We hebben speciale aandacht voor het spanningsveld tussen het unieke karakter van iedere situatie en de algemene aard van interventies. Rond burgers, professionals en instituties bestaan structuren en culturen die niet rechtstreeks over die wisselwerking gaan, maar wel sterk bepalen hoe die er uit ziet door de speelruimte vast te stellen. Zo speelt mee wie, op welke manier en hoeveel betaalt voor wat instituties doen. Op welke manier macht en zeggenschap verdeeld is tussen instituties, opdrachtgevers, financiers, burgers en anderen. En op welke manier die verdeeld is binnen instituties: welke mensen het voor het zeggen hebben en waarom, en hoe zij met elkaar en anderen omgaan en tot beslissingen komen. Door middel van onderzoek wil het lectoraat inzichten verwerven in de bepalende factoren zoals kennis, risico, controle, geld en macht die een rol spelen in deze relatie(s) en veel groter zijn dan de individuele burger of professional. Hierbij richten we ons met name op factoren in de institutionele en maatschappelijke context. Deze factoren zijn indirect bepalend voor de manier waarop we met onbegrepen gedrag omgaan.