Focus op De Leraar als Ontwerper

De Leraar als Ontwerper is als associate lectoraat en als thema verbonden aan het  Lectoraat Professionaliteit van leraren van Helma Oolbekkink. Samen met Lectoraat Eigentijds beoordelen en beslissen van Tamara van Schilt-Mol vormen ze het onderzoeksteam Kwaliteiten van leraren. Roel: “De dynamiek met en tussen de collega’s is heel inspirerend. We delen waar we mee bezig zijn, opperen ideeën, schakelen snel, denken met elkaar mee en werken in steeds wisselende samenstellingen.” 

Roel gebruikte de eerste maanden als associate lector om een focus te kiezen. Dat was voor een groot deel een organisch proces, vertelt hij. “Ik kreeg impulsen uit de buitenwereld, bijvoorbeeld via LinkedIn. Daarnaast had ik veel gesprekken binnen de HAN zelf. Zo ontdek je waar scholen voor po, vo en mbo in de regio mee bezig zijn en wat er binnen de HAN en op andere hogescholen speelt. Dé manier om samen tot betekenisvol onderzoek te komen.” 

Een mooi voorbeeld is het onderzoek binnen de Academie Educatie naar de leerlijn De Leraar als Ontwerper. Daarvoor leggen Roel en senior onderzoeker Elvira Folmer de curricula van alle lerarenopleidingen naast elkaar. Om te kijken hoe en wanneer opleidingen hun studenten de ontwerprol aanleren, en wat dat oplevert aan producten.  

Sluiten de opleidingen met hun input en output aan bij de verwachtingen van het werkveld? Hoe ziet de doorlopende lijn tussen de bachelor en de master eruit? Etc. Aansluitend aan deze ‘papieren ronde’ is het de bedoeling dat er verdiepende gesprekken gaan plaatsvinden. Roel: “De insteek is daarnaast dat het onderzoek meer oplevert dan een inhoudelijke analyse en aanbevelingen. Als de aanpak goed werkt, kan die als methodiek toegepast worden voor het analyseren en doorontwikkelen van andere leerlijnen.”  

Gesprekken die Elvira en Roel met collega’s van andere hogescholen voerden, hebben alvast één mooi initiatief opgeleverd. Er wordt gewerkt aan de oprichting van een landelijk expertisenetwerk rondom De Leraar als Ontwerper. Roel: “De HAN is tenslotte niet de enige hogeschool die bezig is met dit thema; samenwerking ligt dus voor de hand. Een LinkedIn-bericht dat de plannen aankondigde, kreeg enorm veel likes. En de eerste kennismakingsbijeenkomst werd enthousiast bezocht. Samen met Tjark Huizinga van Saxion en andere collega’s van buiten de HAN werken we dit netwerk verder uit; de opstartfase belooft al veel goeds.” 

Als onderzoek je core business is, horen daar natuurlijk ook subsidie-aanvragen bij. Het vergt zorgvuldig schrijfwerk én een klein beetje geluk om geld toebedeeld te krijgen, vertelt Roel. “Veel is afhankelijk van de kwaliteit van je thema, de sterkte van het consortium en van het momentum: heb je het tij mee of tegen? Er is net een aanvraag de deur uit, voor een NRO-subsidie rondom het onderwijs van de toekomst.”  

Binnen Academie Educatie hebben Roel en Elvira zojuist een onderzoek afgerond naar de bestaande opleidingsvisies op (flexibel) leren en opleiden. De HAN koerst op flexibel opleiden in 2028 (zie HAN Koersbeeld 2022-2028). Ook dit thema sluit naadloos aan op de expertise die binnen het associate lectoraat voorhanden is: de omwenteling naar flexibel onderwijs vraagt tenslotte om ontwerpkracht van opleiders.  

Roel: “Elvira en ik gebruikten de zelfevaluaties van de opleidingen voor een analyse van hun flexibele visie- en opleidingsonderdelen. De rapportage ligt inmiddels bij het management van de Academie Educatie. De uitkomsten en aanbevelingen vormen, als het goed is, een gerichte ontwerpimpuls voor verdere flexibilisering.”   

Naast flexibel opleiden staan er in het HAN Koersbeeld meer thema’s die raken aan de focus van het onderzoeksteam Kwaliteiten van Leraren. Denk bijvoorbeeld aan kansengelijkheid en beoordelen & beslissen (toetsing). Roel: “Hoe mooi zou het zijn als we onze expertise ook kunnen inzetten voor andere academies? Als (associate) lectoraat ben je er tenslotte niet alleen voor de driehoek opleiding-werkveld-onderzoek, maar zeker ook voor de HAN zelf, over de volle breedte. Dat betekent dat we nog zichtbaarder moeten worden bij álle HAN-docenten, want ook voor hen kunnen we van grote waarde zijn. Daar werk ik samen met collega Jan Martens een idee voor uit. Genoeg te doen dus rondom De Leraar als Ontwerper, en daar kijk ik enorm naar uit!”