Challenge-Based Learning als instrument voor Leven Lang Ontwikkelen

Challenge-Based Learning (CBL) is een onderwijsvorm, waarbij studenten samen met docenten en professionals uit de praktijk aan de slag gaan met uitdagingen (challenges) uit de wereld om ons heen. Denk aan maatschappelijke opgaven als duurzame energie of gelijke kansen. De vraagstukken waar studenten in de multidisciplinaire teams aan werken, komen rechtstreeks uit het bedrijfsleven, de maatschappij of de wetenschap. Vooraf staat niet vast wat er precies geleerd wordt. Dat ‘open einde’ is kenmerkend voor CBL.

Via CBL doen deelnemers vakgerichte kennis op. Ze ontwikkelen bovendien algemene vaardigheden als onderzoeken, samenwerken, omgaan met onzekerheid, oplossingsgericht denken, organiseren en communiceren. Dat zijn skills die nodig zijn om als professional bij te dragen aan het oplossen van complexe problematiek in de samenleving. En om je een leven lang te ontwikkelen en inzetbaar te blijven op de arbeidsmarkt.

CBL-arrangementen zijn tot nu toe meestal primair gericht op studenten. De professionals die erbij betrokken zijn, vormen niet de belangrijkste doelgroep van de onderwijsinstelling. Maar de vaardigheden die je ermee opdoet, zijn net zo goed van belang voor zittende professionals, vertelt onderzoeker Mariëlle Verhoef-van Lier (HAN). “Zij hebben in hun werk tenslotte dagelijks te maken met complexe(re) uitdagingen, die zij niet in hun eentje kunnen oplossen en waarvoor hun routines tekortschieten.” 

Is CBL een kans om professionals te ondersteunen bij een leven lang ontwikkelen? En hoe dan? Onderzoekers van de HAN, Wageningen Universiteit (WUR) en ECBO onderzochten het, met subsidie van NRO. Ze deden literatuuronderzoek, hielden interviews en organiseerden ontwerpsessies. 

Mariëlle: “Er blijken veel organisaties in een CBL-arrangement te stappen, vaak in de rol van opdrachtgever. Ze doen dat omdat ze oprecht plezier halen uit de ontwikkeling van studenten. Waarbij ze dan hopen dat studenten innovatieve kennis meebrengen en na de CBL-opdracht bij de organisatie blijven werken.” Wat de professionals binnen die organisaties vooral aantrekt in CBL, is hun behoefte aan nieuwe kennis. Vaak levert hun deelname echter verrassend veel meer op, vertelden ze in de interviews. CBL zette hen aan tot reflecteren en leerde hen om out of the box te denken. De frisse blik van de studenten hielp hen om hun eigen, ingesleten routines onder de loep te nemen. 

Mariëlle: “Duidelijk is dat je nooit weet wat je kunt verwachten op het moment dat je samen met studenten aan een challenge gaat werken; de opbrengst staat immers niet vooraf vast.” In CBL-jargon noemen de onderzoekers zulke onverwachte momenten ‘leerverrassingen’, vertelt Yvette: “Een deel van de kracht van CBL ligt precies daar: in de onvoorziene, maar zeer waardevolle lessen die helpen om jezelf op meerdere vlakken te ontwikkelen.” 

Volgens de onderzoekers kan CBL een waardevolle manier van leren zijn voor professionals. De onderwijsvorm kan bovendien bijdragen aan hunc ompetenties op het gebied van een leven lang ontwikkelen. Maar of dat ook daadwerkelijk lukt, hangt af van de keuzes in de vormgeving van CBL. Zo zit er vaak een ‘afstand’ tussen degenen die de CBL-challenges organiseren en/of financieren en de mensen die binnen de onderwijsinstelling werken aan het aanbod op het gebied van leven lang ontwikkelen. Dat maakt het lastig om te komen tot de juiste samenwerkingsverbanden. Met een (vernieuwde) onderwijsvisie op leven lang ontwikkelen kan het hoger onderwijs daar belangrijke stappen in maken.

Yvette: “Vervolgonderzoek zou zich bijvoorbeeld kunnen richten op de verschillende rollen van de professionals. Zij fungeren binnen CBL bijvoorbeeld als opdrachtgever of als coach. Of zij haken aan vanuit de cursus of deeltijdopleiding die ze zelf volgen bij een hogeschool of universiteit.” Mariëlle: “Ze hebben dus verschillende rollenen ook hun eventuele leerdoelen zijn niet altijd hetzelfde. Daar moet je inhoudelijk en organisatorisch op afstemmen als je wilt dat ook professionals leren van CBL. Maar hoe? Dat vraagt om meer onderzoek.” 

Het onderzoeksteam ontwikkelde een handig CBL-stappenplan om in de praktijk mee aan de slag te gaan. Het legt uit hoe je CBL zó ontwerpt, dat een arrangement ook leerkansen biedt aan professionals. Dat begint bij de randvoorwaarden en loopt via de leerdoelen door naar het uiteindelijke ontwerp.

 

Het onderzoek werd uitgevoerd met subsidie van NRO. Het onderzoeksteam bestond uit projectleider Yvette Baggen (universitair docent/WUR), Mariëlle Verhoef-van Lier (onderzoeker lectoraat Responsief Beroepsonderwijs/HAN), Jos Sanders (lector Human Capital Innovations/HAN), Meghan Rens (senior onderzoeker/ECBO) en Johan Coenen (manager onderzoeker/ECBO).