Blijf toetsbewaam: pak de regie!

29 november 2022Leestijd : 2 minuten

Toetsbekwaam worden, is één ding. Maar toetsbekwaam blijven, is een tweede. Lector Helma Oolbekkink vertelt hoe je de regie pakt om zelf en samen toetsbekwaam te blijven.

235923 Studenten HAN Pabo Arnhem lachen in kantine.

Caro zit in het 2e jaar van de lerarenopleiding. Ze krijgt de opdracht om onderzoek te doen naar de eigen praktijk in de klas. Ze pakt dat goed aan en maakt mooie stappen in haar ontwikkeling. Maar dan moet ze op papier zetten wat ze heeft ontdekt en gedaan. Daar gaat het mis. Ze maakt in haar verslag niet goed duidelijk waarom ze bepaalde keuzes heeft gemaakt. Wat nu? Krijgt ze een onvoldoende, of toch een voldoende?

“Toetsen en beoordelen is niet mijn vakgebied, maar dat van collega-Lector Tamara van Schilt-Mol”, vertelt Helma. “Ik gebruik Caro’s verhaal dan ook niet om iets te zeggen over toetsbekwaamheid. Maar om een punt te maken over mijn eigen expertise: de stuurkracht (agency) van leraren. Caro’s verhaal laat zien hoe sterk een situatie kan wringen. Wil je daarin iets verbeteren, dan heb je stuurkracht nodig.”

In de pas blijven met collega’s

Wrijving is goed, stelt Helma: “Als je voelt dat het schuurt, zet dat aan tot nadenken: wat is voor mij als leraar nou belangrijk? Verdient Caro een 5, geef ik een 7 of vind ik dat praktijk en verslaglegging eigenlijk afzonderlijk getoetst moeten worden? Daarmee heb je als leraar een mooi vertrekpunt om je rol te pakken en verandering in gang te zetten. Zelf en samen met je collega’s.”

In veel situaties maken leraren afwegingen ‘in het klein’, ook rondom toetsing. Ze beslissen voor een deel zelf hoe ze hun studenten en leerlingen toetsen en beoordelen. Caro’s docent besluit misschien om tóch een voldoende te geven, maar loopt dan uit de pas met collega’s die hun studenten wel strikt volgens de afspraken beoordelen. Helma: “Daarom is het belangrijk om toetsen en beoordelen in te bedden in de hele school of opleiding. Zet daar als leraar en als team je stuurkracht voor in: pak de regie en het start het gesprek.”

c5f62eea-0ce7-11ee-b7ac-02565807075b drie vrouwen overleggen

Maar hoe ziet dat gesprek er dan uit? Hoe achterhaal je wat er nodig is, ook aan stuurkracht? Dat kan bijvoorbeeld door een jaarlijkse terugblik op de aanpak van toetsing en beoordeling. Iedere leraar legt zichzelf dan kritisch onder de eigen loep. Helma: “Op welke momenten pakte je de regie, bijvoorbeeld door je hard te maken voor een aangepaste normering of te pleiten voor een andere toetsvorm. Waar ben je, terugkijkend, heel tevreden over, en waarom? Wat had je bij nader inzien anders willen doen?”

Stuurkracht helpt je te komen waar je wilt zijn.

De individuele inzichten zijn een voorzet voor gezamenlijk sturen op blijvende toetsbekwaamheid. Helma: “De aspecten die voor afzonderlijke leraren belangrijk zijn, helpen het team om helder te krijgen waar ze met toetsing en beoordeling naartoe willen. Vervolgens bepaal je samen welke stuurkracht daar nog voor nodig is. Anders is het alsof je in het pikkedonker en zonder koplampen van Nijmegen naar Arnhem moet rijden: je weet waar je heen wilt, maar kunt er niet komen. Zorg dus dat je als leraar de stuurkracht ontwikkelt om wél je doel te bereiken. Pak de regie. Ga op zoek naar kennis. Laat je informeren. Woon workshops bij. Organiseer een studiedag. Vorm professionele leergemeenschappen. En blijf als team in gesprek. Zo oefen je zelf en samenblijvende invloed uit op de onderwijspraktijk.”

Stuurkracht ontwikkelen

Helma is lector Naar een Meervoudige Professionaliteit van Leraren. Zij en haar team helpen leraren om hun stuurkracht te ontwikkelen. Helma’s expertise raakt aan alle facetten van het beroep van leraren, waaronder eigentijds toetsen en beoordelen, het expertisegebied van Lector Tamara van Schilt-Mol. Het thema stuurkracht komt op verschillende manieren terug in de opleidingen en het onderzoek van de Academie Educatie.

Enkele concrete voorbeelden zijn