Lerarenopleiders in het zonnetje gezet

Lerarenopleiders zijn opleiders van leraren, maar het is niet langer alleen de vakdocent die lesgeeft aan een lerarenopleiding of instituut. Het beroep is diverser geworden. De lerarenopleider van nu leidt in verschillende contexten leraren op. Bovendien vervullen de huidige lerarenopleiders verschillende rollen. Ze zijn bijvoorbeeld curriculumontwikkelaar, leraar van leraren en bruggenbouwer.

Met de Dag van de Lerarenopleider, een nieuw initiatief vanuit de Vereniging van Lerarenopleiders (Velon), wordt aandacht gevraagd voor het beroep en worden lerarenopleidingen en scholen aangemoedigd om hun lerarenopleiders in het zonnetje te zetten. Ook vanuit de HAN worden diverse activiteiten georganiseerd door de opleidingen zelf, zoals een attentie voor de lerarenopleiders, feestjes en lezingen. Studenten worden uitgenodigd om een compliment aan hun lerarenopleider te geven. Daarnaast wordt social media ingezet om het beroep lerarenopleider onder de aandacht te brengen.

Het is de eerste keer dat er een speciale dag is voor diegenen die zich bezighouden met het opleiden van leraren. Tevens is het de afsluiting van het 45-jarige jubileum van de vereniging voor Lerarenopleiders.

Ter viering van het jubileum verscheen vorig jaar De Staat van de Lerarenopleider over de huidige staat en de toekomst van het beroep van lerarenopleider. Een vervolg op de eerder uitgebrachte Staat van het Onderwijs en Staat van de Leraar. Helma: ,,Gaandeweg ontstond het idee om een Dag van de Lerarenopleider in het leven te roepen. Een dag om aandacht te vragen voor het beroep. Lerarenopleiders doen belangrijk werk waarmee ze bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs en daarom mogen ze in het zonnetje gezet worden."

Helma Oolbekkink-Marchand is sinds september de nieuwe voorzitter van de Vereniging van Lerarenopleiders. Een functie die goed samengaat met haar Lectoraat Professionaliteit van leraren. In het lectoraat gaat het om het leren en professionaliseren van leraren in hun verschillende rollen. Dat vraagt ook om professionaliteit en professionalisering van lerarenopleiders in deze rollen en dat is waar het bij Velon om gaat. Velon wil een platform bieden voor de beroepsgroep lerarenopleiders om van en met elkaar te leren.

Ze verwacht op dezelfde voet verder te gaan als haar voorgangster Miranda Timmermans en zal zich gaan inzetten voor een verdere professionalisering van lerarenopleiders én het verstevigen van onderwijsnetwerken. ,,Het zou mooi zijn als we ook de mensen bereiken die zichzelf niet zien als lerarenopleiders, maar die het wel zijn. Denk bijvoorbeeld aan werkplekbegeleiders binnen scholen of soms ook vakdidactici binnen de lerarenopleidingen."

Het beroep van lerarenopleider is veelzijdig en iedere beginnende lerarenopleider heeft een andere achtergrond, de een komt uit de onderwijspraktijk en de ander heeft een academische achtergrond. Daarnaast zijn er diverse functienamen in omloop die eigenlijk allemaal wel iets met het opleiden van leraren te maken hebben, van opleider tot coach en vakdidacticus. Dat maakt het er niet gemakkelijker op, beaamt Helma. ,,Het is belangrijk dat we als vereniging relevant zijn voor iedereen. Daarom willen we alle verschillende netwerken met elkaar in contact brengen. Zodat de verschillende groepen opleiders op de kaart komen te staan en een stem hebben in de onderwijsontwikkelingen waar we voor staan."

Het onderwijs in Nederland staat al tijden onder druk, onder andere door een groot lerarentekort. Voor de toekomst staan flexibilisering van de opleidingsroutes binnen de lerarenopleidingen daarom hoog op de agenda. Mede ingegeven om de lerarentekorten op te vangen. Helma: ,,Een mooie ontwikkeling, maar ook een uitdagende met name op het gebied van kwaliteit. Het vraagt wat van lerarenopleidingen en lerarenopleiders als we dezelfde kwaliteit van leraren willen blijven garanderen."

Door het verstevigen van de beroepsidentiteit en het doen van onderzoek blijft de kwaliteit gegarandeerd, meent de lector.

,,We willen leerlingen een onderzoekende houding meegeven. Dan moet je ook leraren hebben met een onderzoekende houding en dit wordt dus ook van de lerarenopleider verwacht. Daarnaast is blijvend onderzoek doen binnen de beroepsgroep en de lerarenopleidingen noodzakelijk. Er is steeds meer aandacht voor, maar dat mag in mijn ogen nog wel wat meer."

De beroepsregistratie (Brlo) bij Velon is ook een middel om de kwaliteit van de lerarenopleidingen en de opleidingsscholen te versterken en te waarborgen. Om opgenomen te worden in dit register dienen lerarenopleiders aan bepaalde opleidingseisen te voldoen, is werkervaring nodig en moet de aanvrager een dossier aanleveren met onder andere een visie op opleiden en hoe hij/zij zich wil blijven ontwikkelen. De HAN heeft in samenwerking met Velon een cursus 'op weg naar beroepsregistratie lerarenopleiders' ontwikkeld, zodat steeds meer lerarenopleiders aan deze kwaliteitseisen voldoen.

Een andere wens van de nieuwe Velon voorzitter is dat er nog meer samengewerkt gaat worden in het onderwijs met als doel het samen opleiden en professionaliseren van leraren. ,,Er is al een sterke beweging in gang gezet waarin theorie en praktijk nauwer samenwerken in de opleiding van leraren en ook bij de start in het beroep. De HAN lerarenopleidingen werken samen met de onderwijspraktijk bijvoorbeeld aan het professionaliseren op het gebied van driehoeksgesprekken. Ook is er samenwerking op het gebied van begeleiding van startende leraren."

Een dergelijke aanpak is ook gewenst voor de begeleiding en professionalisering van de beginnende lerarenopleider (hoofdstuk 4 van de Staat van de Lerarenopleider). Er is geen initiële opleiding tot lerarenopleiding. Lerarenopleider word je terwijl je het formeel al bent. En lerarenopleiders hebben verschillende professionaliseringsbehoeften afhankelijk van hun achtergrond.

Helma: ,,Op de HAN is afgelopen jaar een inductietraject voor startende lerarenopleiders van start gegaan. Hierin is aandacht voor het starten op de HAN, in de lerarenopleiding en voor de rol als lerarenopleider. Dit voldoet echt aan een behoefte, op veel lerarenopleidingen is hier nog weinig aandacht voor."

Deze week verschijnt er iedere dag een artikel over Samen Opleiden. De week wordt vandaag afgesloten op de landelijke Dag van de lerarenopleider.