Terugblik HAN Toetsconferentie Kennen we over 25 jaar het woord ‘toetsen’ nog?

397459 Toetsconferentie zaal publiek

Wie zal het zeggen. Het HAN-lectoraat Eigentijds beoordelen en beslissen organiseerde op 14 april de HAN Toetsconferentie op de campus in Nijmegen. Een hele dag brainstormen met onderwijsprofessionals uit het po, vo en h(b)o over wat toetsing betekent voor de ontwikkeling van de leerling.

Bloeiende onderzoeksgroep

Het auditorium op de Laan van Scheut 10 is goed gevuld met bijna 250 deelnemers als voorzitter van het College van Bestuur, Rob Verhofstad, de HAN Toetsconferentie opent. Het is vandaag exact 365 dagen geleden dat Tamara van Schilt-Mol online door hem geïnstalleerd is als Lector Eigentijds beoordelen en beslissen. Inmiddels is er veel bereikt en is het lectoraat verder uitgegroeid tot een bloeiende onderzoeksgroep.

397460 Tamara van Schilt en Rob Verhofstad Toetsconferentie

Toetsing verbeteren

De grote vraag op de Toetsconferentie die de HAN Academie Educatie organiseerde, is: ‘Hoe ziet toetsing er over 25 jaar uit. Hoe zorgen we er dan écht voor dat toetsing bijdraagt aan de ontwikkeling van de leerling? En wat vraagt dit van een leerling en van de leraar?’ Een mooi onderwerp waar de deelnemers de hele dag met elkaar over van gedachten wisselden. Want onderwijsprofessionals vinden stuk voor stuk dat het anders moet. En het kan ook anders!

Ontdekkingsreis

Alle aanwezige docenten, studenten, lerarenopleiders, toetsdeskundigen en onderwijsdeskundigen zijn het erover eens dat het weinig zin heeft als de leerling een dag voor een toets alle informatie in het hoofd propt en het geleerde vervolgens op een specifiek moment met het papier deelt tijdens een toets. Vervolgt verbindt een docent conclusies aan die momentopname die grote gevolgen kunnen hebben voor het studiesucces van de leerling. Maar hoe dan wel? Dat is een gezamenlijke ontdekkingsreis.

Gedegen beoordeling

Tamara vindt het belangrijk dat onderwijsprofessionals kritisch naar de eigen visie op onderwijs kijken en de manier waarop toetsen daarbinnen vormkrijgt. Ze pleit ervoor niet te veel belang te hechten aan cijfers. “Er is meer informatie dan alleen een cijfer nodig om tot een gedegen beoordeling te komen.” Ze voegt toe: “Wat niet werkt, is een leerling of iemand een cijfer geven met de boodschap dat het de volgende keer beter moet. Informatierijke feedback op toetsen is belangrijk: met deze informatie kan de student (samen met de docent) richting geven aan zijn leerproces.”

397456 toetsconferentie, Tamara in actie,14 april 2022

Druk van toetsen

Tijs Groot Wesseldijk is oud HAN-student, leraar Duits bij het Dominicus College in Nijmegen en onderwijsdeskundige bij de HAN en vertelt: “De druk van toetsen is vaak hoog bij leerlingen. Ik leg de focus liever op het proces dan op het behaalde cijfer. Het gaat mij om de progressie die iemand boekt en niet om die ene momentopname waar je op afgerekend wordt. Je zult maar net je dag niet hebben….”
Tamara voegt toe: “Het is natuurlijk wel belangrijk dat iemand uiteindelijk het beoogde leerresultaat behaalt. Maar in het ideale geval baseren we ons bij de beslissing of iemand dat niveau heeft gehaald niet alleen op één toetsmoment. Door naar meerdere beoordelingen te kijken en daar je beslissing op te baseren, focus je eigenlijk op de trends die je in de ontwikkeling ziet. De uiteindelijke beoordeling is dan geen gemiddelde van een aantal toetsen, maar een beargumenteerde afweging die gebaseerd is op alles wat je van de student hebt gezien. Zo verlaag je zowel de toetsdruk, als de toetsstress.”

Het gaat mij om de progressie die iemand boekt en niet om die ene momentopname waar je op afgerekend wordt. Je zult maar net je dag niet hebben…."

Bootcamp en workshops

De dag begon met 4 verschillende bootcamps. In een bootcamp gingen onderwijsteams zelf aan de slag met hun eigen toetsbeleid. Na een gezamenlijke lunch konden de aanwezigen zich inschrijven voor 2 van de 24 workshops. Hier kwamen diverse onderwerpen aan bod, zoals het onderscheid tussen beoordelen en beslissen, de waarde van beoordeling, informatierijke feedback geven, in gesprek blijven met de leerling, bewuste ontwerpkeuzes op basis van de visie op het onderwijs en toetsbekwaamheid.

Workshop: Spanningen en dilemma’s en de invloed van beoordelaars op toetsbekwaamheid

Workshopleider Kitty Meijer is onderzoeker bij de Hogeschool Utrecht en Open Universiteit en doet  onderzoek naar duurzame toetsbekwaamheid in het hbo. Ze hield een workshop over spanningen en dilemma’s en de invloed van beoordelaars op toetsbekwaamheid. Kitty verduidelijk: “Het gaat vaak over de toetsen en niet over de beoordelaar. Toetsbekwaamheid is onderdeel van wie je bent als professional. Toetsbekwaam zie ik als startbekwaam, als vertrekpunt. Toetsbekwaam bén je en door in gesprek te gaan met anderen blíjf je toetsbekwaam.” Zelf hanteert ze 7 punten die docenten kunnen gebruiken om zich toetsbekwamer te laten voelen.

61fb8902-0cf7-11ee-a072-02565807075b toetsconferentie, workshop, Kitty Meijer

Workshop: Leerlingvaardigheden voor formatief evalueren

Onderzoeker Eline den Tuinder presenteerde in haar workshop de toolkit Leerlingvaardigheden voor formatief evalueren. De toolkit is een digitale verzameling praktische werkvormen om vo-leerlingen te leren omgaan met feedback. Eline licht toe en legt uit, en zet vervolgens de deelnemers aan het werk: Kies een passende werkvorm uit de toolkit en pas die aan op je praktijk. Sommigen gaan meteen enthousiast aan de slag, waaronder een student van de Master Ontwerpen van Eigentijds Leren (MOVEL). En ook twee lerarenopleiders van de HAN, die een aangepaste versie van de toolkit gaan testen in het hoger onderwijs. Anderen ‘snuffelen’ samen met collega’s op hun gemak rond in de mogelijkheden. Eline: “Inspireren, daar was het me in de workshop om te doen. Voor wie meer wil weten: lees het uitgebreide artikel over de toolkit!”

 

Workshop: Programmatisch toetsen

Judith Revet (Hogeschool InHolland) en Jantina Huizinga (HvA) gaven namens het Leernetwerk Programmatisch Toetsen een workshop over het inrichten van het beslisproces binnen het concept van programmatisch toetsen. Ze ontwikkelden een gespreksleidraad met 18 gesprekskaartjes. De aanwezigen in deze workshop maakten aan de hand van de kaartjes overwegingen bij het beslisproces. Vruchtbare gesprekken tussen tweetallen resulteerden in inzichten wat belangrijk is om spanning weg te nemen van beoordelaars die zichzelf niet altijd even toetsbekwaam vinden.

Workshop: Regie nemen over je eigen toetsbekwaamheid

Het is voor iedere docent belangrijk om duurzaam toetsbekwaam te blijven. Maar hoe pak je de regie om jezelf daarin te blijven ontwikkelen? Hoe geef je samen met je collega’s vorm aan toetsbekwaamheid? Lector Helma Oolbekkink deelde theoretische inzichten en legde daarmee de basis voor de praktische opdracht: Denk na hoe je zelf en samen meer stuurkracht kunt ontwikkelen rondom duurzame toetsbekwaamheid. 

609d7c32-0cf7-11ee-9a22-02565807075b toetsconferentie, workshop, Helma Oolbekkink, 14 april 2022

Volop gespreksonderwerpen na afloop van de workshops

Voor docent Fenna van den Berg van het Grafisch Lyceum Utrecht is veel duidelijk geworden vandaag. “Dankzij gesprekken en workshops tijdens de Toetsconferentie heb ik een beeld gekregen waar we eigenlijk staan in het proces van beoordelen en beslissen.” Haar collega Jasper van de Hoeven is toetsdeskundige en ziet de Toetsconferentie als waardevolle input voor zijn mastertheses die gaat over de vraag hoe kwaliteitseisen er voor een set van bewijzen uit zouden zien in het mbo. “Ik vraag me af hoe je een examencommissie meekrijgt in deze ontwikkeling. Zij zitten per slot van rekening vast aan audits.” Precies wat Mirian van Lieshout denkt. Zij is kwaliteitsadviseur bij Avans Hogeschool in Den Bosch: “Het is belangrijk dat we loskomen van de strakke eisen waarop gevisiteerd wordt.”

Dankzij gesprekken en workshops tijdens de Toetsconferentie heb ik een beeld gekregen waar we eigenlijk staan in het proces van beoordelen en beslissen.”

Fenna vindt het vreemd dat het vakjes-denken nog steeds in de onderwijsorganisatie verankerd zit. “Alsof je alle studenten over één kam kunt scheren. Op díe tijd, moet je dáár zijn om dát te leren. Een student is een individu en heeft eigen interesses en behoeftes.” Beleidsadviseur bij de Hogeschool Rotterdam, Mariette Muris beaamt: “Het is van belang dat de student zelf aan het roer staat van zijn of haar leerproces.”

Droombeeld

Vol nieuwe inzichten verzamelden de aanwezigen zich aan het einde van deze dag weer in het auditorium waar een aantal workshopleiders en een student op ludieke wijze hun droombeeld gaven over hoe beoordelen en beslissen er over 25 jaar uit zou kunnen zien. Het blijft speculeren, maar de inzichten inspireren. Tijdens de afsluitende borrel bruist het dan ook. Ervaringen worden gedeeld, meningen gegeven, ideeën geopperd en nieuwe ontmoetingen afgesproken. We zijn nog lang niet uitgepraat over de toekomst van beoordelen en beslissen.

609dbfd0-0cf7-11ee-88dc-02565807075b Toetsconferentie podiumgesprek 14 april

Op de hoogte blijven?

Heb je de Toetsconferentie gemist? Blijf op de hoogte via onze kanalen over nieuwe bijeenkomsten. Je kunt je ook aanmelden en lid worden van verschillende netwerken.