Student Elektrotechniek hielp Tennet met beter voorspellen van spanningsknelpunten bij windparken

“Energie is inmiddels een basisbehoefte, net als eten en drinken,” zegt Lenting. “Dus wordt er elke dag heel veel gedaan om de betrouwbaarheid van het elektriciteitsnet zo groot mogelijk te houden, zodat je mobiel altijd oplaadt als je de oplader in het stopcontact stopt. Vanwege de energietransitie moet die energie meer opgewekt worden met duurzame energiebronnen. Die zorgen er alleen voor dat het steeds moeilijker wordt om die betrouwbaarheid zo groot te houden.” 
Dat zit als volgt. Het elektriciteitsnet heeft een bepaald spanningsniveau dat binnen bepaalde waarden moet blijven. Als het spanningsniveau te hoog of te laag is, ontstaan er ‘spanningsknelpunten’ en gaan onderdelen van het elektriciteitsnet kapot (en stokt de elektriciteitslevering).

Het spanningsniveau wordt onder meer bepaald door de hoeveelheid energie die door een lijn of een kabel gaat. Met andere woorden: als het hard waait en de windparken meer energie leveren, heeft dit impact op het spanningsniveau. Hetzelfde geldt als het windstil is en er nauwelijks energie wordt opgewekt. Bedrijfsvoerders bij TenneT moeten er dan met zogeheten ‘compensatiemiddelen’ voor zorgen dat de spanning binnen de limieten blijft.

Vanwege de onvoorspelbaarheid van duurzame energiebronnen, zoals windturbines en zonnepanelen, is het moeilijker om het net ‘te bedrijfsvoeren’ dan als de energie komt uit een kern- of gascentrale. Die laatste 2 hebben, simpel gezegd, een aan- en uitknop.
Het spanningsniveau kan beheerd worden met conventionele elektriciteitscentrales, zoals gascentrales, maar dat is niet duurzaam en bovendien heel kostbaar. Dus moet TenneT goed kunnen voorspellen wanneer dit echt nodig is. Lenting onderzocht daarom hoe windparken op zee voor spanningsknelpunten zorgen en hoe TenneT die nu én in de toekomst kan voorspellen (en dus voorkomen).

“Voor de korte termijn is mijn aanbeveling om een netveiligheidsanalyse tool te ontwikkelen die spanningsknelpunten kan voorspellen,” vertelt hij. “Op de lange termijn moeten componenten zoals spoelen worden toegevoegd aan het net. Daarmee kun je het spanningsniveau ook beheren, alleen kost het jaren om die toe te voegen aan het net. Dus op korte termijn hebben bedrijfsvoerders daar niets aan.”

Lenting is tijdens zijn stage begeleid door Joost van Ree en Marcel Jongen van TenneT. Ze zijn blij met de aanbevelingen. “Met het model van Dimas kunnen wij lokale invloeden op het spanningsniveau goed in kaart brengen, zodat wij op basis daarvan kunnen handelen”, zegt Van Ree, teamleider bedrijfsvoering. “Ook kunnen we intern harder aan de bel trekken dat een tool echt nodig is om het spanningsniveau beter te voorspellen. En het onderzoek toont aan dat we niet alleen moeten leunen op onze eigen middelen in het net, waarmee we het spanningsniveau kunnen beheren. Een gas- of kerncentrale of grote industriële bedrijven kunnen daar ook bij helpen. Daar moeten we alleen voor betalen.”

Het onderzoek van Dimas richtte zich op offshore windparken voor de kust van Zeeland. Er is daar sprake van een ‘gigantisch samenspel’. Er staan daar een kern- en gascentrale en er zijn koppelingen met het Belgische net en het regionale net. Maar de resultaten van het onderzoek zijn breder toepasbaar.

Zowel Van Ree als Jongen hebben Lenting met veel plezier begeleid. Bij TenneT zien ze talenten als Lenting ook graag komen. Het personeelstekort in de hele sector is groot. Maar dat is niet de enige reden waarom afstudeerders welkom zijn. Lenting was de vierde in vier jaar tijd op de afdeling bedrijfsvoering.
“Afstudeerders hebben een grote meerwaarde, merken we”, vertelt Jongen, operationeel voorbereider. “Dat heeft meerdere redenen. Ze zoeken dingen uit waarvan wij niet zeker weten of het klopt. En ze schudden ons tegelijkertijd wakker door vragen te stellen die anderen niet stellen.”
Andersom is TenneT een uitdagende omgeving voor studenten, zegt Jongen. “De mentaliteit is: eerst zelf uitzoeken, dan pas vragen. De communicatie is bovendien heel direct. Het is dus zowel technisch als sociaal een uitdagende omgeving.”

De afstudeerstage is zo goed bevallen, dat Lenting sinds 1 september in dienst is getreden bij TenneT. Hij is daarmee definitief beland op een plek waar hij kan bijdragen aan de energietransitie en het waarborgen van de betrouwbaarheid van het elektriciteitsnet. Precies zoals hij wilde bij de start van zijn studie Elektrotechniek. “De missie van TenneT spreekt mij aan: het waarborgen van de leveringszekerheid van elektrische energie. En ik vind het leuk om anderen te enthousiasmeren, rondleidingen te geven bijvoorbeeld. Want er zijn nog veel meer mensen nodig in de energietransitie.”