Samen werken aan Smart Energy Hubs

Wie het over Smart Energy Hubs heeft, kan niet om de term ‘netcongestie’ heen: overbelasting. Het oude energienetwerk is ontoereikend. Door het opwekken van duurzame energie is er plotseling een enorm aanbod dat nergens heen kan. Tegelijkertijd neemt de vraag naar elektriciteit fors toe, door het elektrificeren van productieprocessen en mobiliteit. Heb jij je dak vol liggen met zonnepanelen? Goed bezig, maar door netcongestie kunnen problemen ontstaan. Smart Energy Hubs beheersen die stromen en zorgen dat de energie op het juiste moment op de goede plek komt.

Als grootverbruikers van energie hebben bedrijven veel last van dit probleem. Daarom wordt op bedrijventerrein TPN-West een lokaal, decentraal energiesysteem ontwikkeld. Zo hebben ondernemers meer regie op de beschikbaarheid en de prijsstelling van duurzaam opgewekte energie dan nu. Het bedrijventerrein maakt, samen met nog 9 andere bedrijventerreinen, deel uit van het Living Lab Smart Energy Hubs Oost Nederland. Hier werkten 12 studenten van de HAN de afgelopen periode mee aan de Smart Energy Hub ontwikkeling, onder leiding van Joke Westra. Zij is senior researcher en hoofddocent Balanced Energy Systems bij de HAN. Trots vertelt ze over de meerjarige samenwerking tussen de HAN en TPN-West.

“Niemand weet hoe het energiesysteem van de toekomst er uit moet gaan zien. Binnen TPN-West focussen we ons daarom op het samen oplossen van problemen. Daarvoor moet je met elkaar in gesprek en moet je over disciplines heen kijken. Neem bijvoorbeeld de wetgeving rondom energienetten. Als je dat gaat ontrafelen, loop je tegen een probleem aan, en daarachter liggen weer níeuwe problemen. Om die op te lossen, moet een elektrotechnieker ook iets weten van wetgeving, maar bijvoorbeeld ook van natuurkunde.”

“Met mijn studenten kan ik het onderzoek en onderwijs verbinden met het bedrijfsleven. Dat is superbelangrijk: we moeten studenten nú meenemen in de huidige ontwikkelingen. Daarom werken binnen de living labs ook studenten van verschillende disciplines. We hebben hier ook een speciale tafel staan met een model waardoor iedereen congestietechniek snel kan begrijpen. Zo leid je studenten snel op.”

“We kijken samen met de gemeente Nijmegen en de bedrijven naar de transportbeperking van het elektriciteitsnetwerk. Niemand mag nu zomaar extra zonnestroom gaan leveren om bijvoorbeeld te delen met je buurman. Wat we nu kunnen doen: het geautomatiseerd laten verlopen van relevante informatie. Op welk stroompad zit je? Als er zoveel zonne-energie op zo’n pad zit, wat raakt er dan overbelast? Studenten rekenen voor een ondernemer uit wat wel en niet kan qua natuurkunde en wet- en regelgeving. Ook kijken ze hoe ze een zonne-installatie lokaal passend kunnen maken, zodat je jouw energie bijvoorbeeld wel met de buurman kan delen.”

Dat vroegen we Marieke Butterhoff, Kwartiermaker Smart Energy Hub TPN-West Nijmegen. “Om een decentraal energiesysteem op TPN te kunnen bouwen wisten we: dan moeten we kennis uit gaan wisselen en van elkaar leren. Dan kun je niet zonder de HAN. Wij pionieren, en dat kan de HAN ook. De studenten hebben de kennis en know how, aangevuld met de kennis en ervaring van onderzoekers als Joke. De chemie tussen de maakindustrie en het hbo is heel goed. In het project leiden we de werknemers van de toekomst op. De frisse blik van de studenten is daarbij heel belangrijk. Zij hebben de tijd om dingen net even wat verder uit te pluizen dan wij dat zouden kunnen. Zo ontstaat een mooi samenspel tussen alle partijen.”

Floor Roosen werkte in semester 4 van haar opleiding Industrieel Product Ontwerpen (IPO) aan een project voor TPN West. “Het lectoraat is bezig met een Smart Grid Demo Table die de huidige congestieproblematiek simuleert. Dat maakt het visueel en tastbaar. Zo kan iedereen een goed beeld krijgen. Ons project heeft bijgedragen aan die ontwikkelingen. We hebben de simulatie herontworpen met een toepassing van visueel tastbare zonnepanelen en hun impact op het energienetwerk. Zo hebben we bijvoorbeeld kunnen laten zien dat het veel scheelt of je de panelen op het zuiden, westen of oosten legt. Ik heb hierdoor veel geleerd over de energietransitie, de problematiek en waarom niet iedereen zomaar even zonnepanelen kan leggen. We hebben een goed eindproduct neer kunnen zetten.”