Digitale geletterdheid van HAN-studenten in beeld

De HAN heeft in haar koersbeeld als doel opgenomen dat studenten zich ontwikkelen tot digi- en datavaardige professionals die bekend zijn met de mogelijkheden en risico’s van digitalisering en vormgeving van technologische innovatie. Dat betekent dat studenten digitaal geletterd moeten zijn voor hun studie, hun dagelijkse leven en hun beroep. In opdracht van de HAN ontwikkelde het iXperium Centre of Expertise Leren met ict de zelfscan digitale geletterdheid studenten. Hiermee krijgen studenten direct inzicht in hun eigen digitale geletterdheid en de zelfscan helpt HAN-opleidingen bij het bepalen van de benodigde ondersteuning van studenten en aandacht voor het onderwerp.

Marijke Kral, lector Leren met ict, iXperium, projectleiding HODH: “De HAN heeft de ambitie om doordacht en doelmatig te werken aan toekomstgericht onderwijs met en over ict waarin studenten worden opgeleid in een hoge mate van ict-geletterdheid voor leven, leren en werken. Doordacht en doelmatig kan alleen als je kunt werken op basis van de juiste input. Rapportages op basis van de zelfscan kunnen daarbij helpen. Daarmee kunnen opleidingen en academies gericht aan de slag.”

Miranda Kampers, projectleider Digi- en Datavaardigheid van het Programma realisatie Koersbeeld: “We vinden de digi- en datavaardigheid van onze studenten heel belangrijk. Die stelt hen in staat om kans op het gebied van digitalisering en technologische transformatie te herkennen en vorm te geven. Tegelijkertijd moeten ze natuurlijk de risico’s ervan doorzien, bijvoorbeeld in wet- en regelgeving of ethische dilemma’s. De zelfscan is een middel om zicht te krijgen op hoe onze studenten ervoor staan.”

De zelfscan is een praktijkgerichte vaardigheidstest en bestaat uit modules die los van elkaar afgenomen kunnen worden. De zelfscan vraagt niet naar de eigen inschatting van de student, maar bevat vragen die goed of fout beantwoord kunnen worden. De zelfscan is gebaseerd op de competenties zoals beschreven in de DigComp 2.2, een Europees competentieraamwerk voor digitale geletterdheid dat ook in Nederland gebruikt wordt. Dat maakt vragen en resultaten ook breder inzetbaar dan alleen binnen de HAN.

Frank Willems, onderzoeker bij het iXperium: “Het mooie van de DigComp is dat alle competenties die te maken hebben met digitale geletterdheid er heel uitgebreid in zijn uitgewerkt, op verschillende niveaus en met allerlei voorbeelden. Daarbij zien we dat de DigComp steeds meer wordt gebruikt als kader binnen het onderwijs, zowel in het buitenland als in Nederland. Daarom hebben we als iXperium ook een Nederlandse vertaling van het competentieraamwerk gemaakt.”

De zelfscan is uitgezet onder alle studenten van de HAN-academies tijdens de week van de digitaal geletterde HAN-student. Hoewel de respons niet hoog genoeg was om de resultaten naar de verschillende academies uit te splitsen, was de verdeling van de deelname zo dat we toch al een aantal belangrijke conclusies kunnen trekken:

• Studenten scoren het hoogst op het competentiegebied Communicatie en samenwerking en het laagst op Veiligheid;
• Studenten scoren lager op de gebieden computational thinking, het begrijpen van het internet en de digitale wereld, het zorg dragen voor de veiligheid van apparaten en de bescherming van persoonsgegevens, het visualiseren van data via tabellen en grafieken;
• Mbo-instromers scoren lager dan studenten afkomstig van havo en vwo, met name op het gebied van informatie- en datageletterdheid en digitale contentcreatie;
• Ouderejaarsstudenten scoren gemiddeld hoger dan eerstejaars.

Op basis van deze eerste afname van de zelfscan is een aantal aanbevelingen gedaan voor de academies van de HAN:

• Onderzoek welke plek digitale geletterdheid binnen het curriculum van jouw opleiding inneemt
  Houd daarbij rekening met domein- en opleidingsspecifieke ict-vaardigheden.
   
• Heb aandacht voor de digitale geletterdheid van studenten binnen jouw opleiding en wees je bewust van onderlinge verschillen
  Leerjaar en instroomniveau maken uit!
   
• Gebruik de zelfscan om een beeld te krijgen van de huidige digitale geletterdheid van studenten
  In hoeverre beheersen mijn studenten de ict-competenties die van een (afgestudeerd) hbo-student worden verwacht?

Miranda Kampers: “Met de zelfscan hebben we nu een mooi instrument waar academies en opleidingen gebruik van kunnen maken. Het iXperium werkt aan de doorontwikkeling van de zelfscan en de rapportages. Ook onderzoeken ze daar welke behoeften er zijn om te komen tot specifieke selecties van competenties en uitbreidingen van het instrument. Denk aan domein- of beroepsspecifieke vragensets, andere doelgroepen en aanvullende competenties uit de DigComp. We moedigen academies en opleidingen dan ook aan om gebruik te maken van de mogelijkheden die het iXperium biedt om de digitale geletterdheid van studenten via de zelfscan inzichtelijk te maken.”

De hele publicatie van de zelfscan vind je hier. Wil je meer weten over de totstandkoming van de zelfscan? Lees dan de onderbouwing van het instrument.

In deze infographic vind je een samenvatting van de belangrijkste resultaten.

Manon van Zanten (onderzoeker bij het iXperium) en Pierre Gorissen (associate lector Leren met ict, iXperium) vertaalden de DigComp 2.2 naar het Nederlands. Deze vertaling is vrij beschikbaar op onze website.