Hoe gaat het Lectoraat Voeding, diëtetiek en Leefstijl om met praktijkgericht onderzoek?

Marian de van der Schueren is lector bij het Lectoraat Voeding, Diëtetiek en Leefstijl aan de HAN en verbindt via haar lectoraat maatschappelijke vraagstukken, door middel van onderzoek, aan onderwijs (de opleiding Voeding en Diëtetiek) en werkveld (de diëtisten). Hoe gaat haar lectoraat om met praktijkgericht onderzoek?

Lector Marian de van der Schueren

Lectoraat Voeding en Gezondheid aan de HAN

Lectoren zijn vanaf 2001 aangesteld om het hoger beroepsonderwijs een kwaliteitsimpuls te geven en de koppeling met de beroepspraktijk te versterken. Toch hebben veel studenten, docenten en andere medewerkers niet gelijk een goed beeld bij een 'lector', al zijn er landelijk gezien al bijna 700 lectoren werkzaam in het hbo. Daarom is het goed om te weten hoe een lectoraat werkt, waarvan het Lectoraat Voeding en Gezondheid een goed voorbeeld is. 

Met 7 medewerkers die deels aangesteld zijn als docent en deels als onderzoeker, schrijft Marian de van der Schueren, lector Voeding, Diëtetiek en Leefstijl, subsidieaanvragen. Zodra een aanvraag gehonoreerd is, gaat een onderzoek van start. Meestal met een samenwerkende partij zoals een diëtistenpraktijk, de beroepsvereniging, een (voedings)bedrijf, een ouderenbond of een andere hogeschool of universiteit. Maar vooral ook samen met docenten en studenten van de hogeschool.

Onderzoek in de les

Docenten gebruiken de opzet of uitkomsten van onderzoeken in de les. Studenten vervullen onderzoekstaken: ze formuleren onderzoeksvragen, registreren, analyseren en interpreteren data en interviewen.

'Ik durf wel te zeggen dat we een succesvol lectoraat zijn', zegt De van der Schueren. 'Uit een onderzoek komt regelmatig een vervolg en zo rollen we van het ene in het andere: grotere, kleinere en zelfs ook Europese studies.'

Het onderzoek bij haar lectoraat is altijd praktijkgericht. Meestal komt het onderwerp uit de beroepspraktijk. 'Hoe zorgen we dat ouderen extra eiwitten binnenkrijgen? Ons onderzoek leerde dat eiwitrijke kant-en klaarmaaltijden daar niet aan bijdragen. Hoe dan wel? Daar denken docenten met hun studenten over mee. Of: hoe stimuleer je de eetlust van bewoners in verzorgingstehuizen?

Met het lectoraat Architecture & Health wordt geëxperimenteerd met een verrijdbare wand in verzorgingstehuizen om de eetlust van de bewoners te stimuleren. 'Ook zijn wij een aantrekkelijke partij voor universitaire partners, omdat steeds vaker een hbo-instelling in grotere consortia moet zijn betrokken.'

Met de TU Delft werkt De van der Schueren aan een tool die mensen helpt te leren van hun voedselkeuzes en die antwoord zoekt op de vraag hoe zij gezonde keuzes langer kunnen volhouden.

Investeren in onderzoekscapaciteit

Bij het lectoraat van Marian de van der Schueren wordt geïnvesteerd in onderzoekscapaciteit: meer middelen om docent-onderzoekers en promovendi voor langere tijd aan een hogeschool te verbinden.

Sonja van Oers, opgeleid dietist en gezondheidswetenschapper, is docent Voeding en Diëtetiek en onderzoeker bij dit lectoraat. 'In het onderwijs werken we vanuit dilemma's uit de dieetpraktijk, waarbij steeds de link naar onderzoek en de rol van de behandelaar terugkomt. We benaderen studenten vaak a1s diëtist in opleiding.'

Een bekend praktijkprobleem is het bijhouden van een eetdagboek. Door studenten hiermee zelf ervaringen te laten opdoen en meerdere methoden te vergelijken, leren ze van de voor en nadelen van deze meetinstrumenten.

Ook kunnen ze meedenken over methoden om de voedselregistratie leuker te maken. 'En over de vraag met welke parameters je aan kunt tonen dat een behandeling werkt en hoe je dat registreert.' Van Oers merkt dat studenten praktijkgericht onderzoek aantrekkeÌijker vinden dan literatuuronderzoek.

Open en nieuwsgierige houding

Of studenten het lectoraat voldoende weten te vinden? 'Daar zit mijn kritische noot', zegt Van Oers. 'Voor veel studenten is het hbo een beroepsopÌeiding. Het onderzoek zien ze als iets wat erbij komt. Het lesrooster bestaat vanaf de propedeuse uit 4 delen onderwijs en een dagdeel onderzoek. Onderzoek doen is onderdeel van de scriptie, maar de lessen onderzoek zijn niet verplicht. Deze dagdelen worden makkelijk geskipt.'

Haar verklaring? 'Over het algemeen werken de studenten liever vanuit zekerheid. Wat ik vaak hoor is: "mevrouw, vertel mij hoe het zit, dan kan ik verder". In een onderzoeksfase is alles nieuw en onzeker; daar hoort een open en nieuwsgierige houding bij. Het is een verschil in mindset.'

Doordat het Lectoraat Voeding en Gezondheid succesvol is, hebben 4e-jaars studenten een ruime keuze in lectoraatsopdrachten. 'Maar', zegt Van Oers, 'die opdrachten zijn niet het meest populair. Bureauwerk blijft regelmatìg liggen. Het is het stagejaar en veel studenten willen liever de beroepspraktijk in.' 

Bron: Leven in een bubbel, Onderwijsblad december 2018, auteur Rineke Wisman