Met scenariotool op weg naar betere praktijkroutes

Het projectteam ontwikkelde een scenariotool, bestaande uit een visuele praatplaat met 4 scenario’s, hulpkaarten, een interactief verslagformat en een handleiding. De tool is bedoeld als gespreksleidraad: een gestructureerde aanpak bij gesprekken over de ontwikkeling en verbetering van praktijkroutes. Met de scenariotool kun je opvattingen – ook impliciete – van betrokkenen naar boven brengen. Zo werk je samen aan een gedeelde visie, en wordt duidelijk wat nodig is om het gezamenlijke doel te bereiken. 

Het was een 'bumpy road' om tot de scenariotool te komen, vertelt Haske: “De invulling van praktijkroutes is behoorlijk complex. Je wilt ermee inspelen op het veranderende beroep en de tekorten op de arbeidsmarkt. Die ontwikkeling is alleen geen rechte, voorspelbare lijn.” Daar komt bij dat scholen en werkveld vanuit verschillende perspectieven denken. En daarbinnen kijken managers en praktijkbegeleiders of docenten en studenten dan vaak weer anders aan tegen wat een goede – en vooral ook werkbare – invulling is van een praktijkroute. 

Het liefst horen scholen en zorginstellingen gewoon hoe een praktijkroute eruit moet zien, vertelt Aimée. “Maar we wisten allemaal: een gouden formule voor concrete invulling zullen we niet vinden. Meer inzicht in ontwikkelrichtingen, dáár moesten we naar op zoek. Daarbij gaat het om 2 belangrijke vragen: welke groei wil je studenten laten doormaken in een dynamische arbeidsmarkt en wat is nodig voor optimaal samen opleiden?” Dat betekent dat je vooral veel en gericht met elkaar in gesprek moet. Een scenariotool is daarvoor een uitstekende methode; je kunt met zo’n gespreksinstrument samen heel bewuste keuzes maken.  

De naam zegt het al: een scenariotool gaat uit van verschillende scenario’s. Scenario-ontwikkeling is een systematische methode om creatief na te denken over een onzekere toekomst. Ze zijn helpend om te ontdekken waar stuurkracht nodig is, in dit geval voor de (door)ontwikkeling van praktijkroutes. Haske: “Je brengt eerst de verschillende ontwikkelingen waar praktijkroutes mee te maken hebben in kaart. Daarna ga je 3 dingen na: de impact van de ontwikkelingen, de kans dat een ontwikkeling zich inderdaad voordoet en de invloed die je daarop hebt. Dat met elkaar bepalen was echt een gezamenlijke prestatie, waar ook de mbo’s en het werkveld enorm de schouders onder hebben gezet.”  

De scenariotool helpt de gesprekspartners niet aan een pasklare invulling van praktijkroutes. Maar daar is het instrument ook niet voor bedoeld. Het gaat om de stappen vóór de concrete (door)ontwikkeling: Waar staan we nu, in ieders perspectief? Waar willen we naartoe? Wat vraagt dat van ons samen? Wat is daarvoor een realistische planning? Haske: “De scenariotool is daarmee meer een kijkkader dan een receptenboek.” De tool bestaat uit een praatplaat, een handleiding, hulpkaarten en een mogelijk gespreksformat.  

Hoe belangrijk dat kijkkader is, werd al snel ontdekt op één van de plekken waar de tool werd uitgeprobeerd. Aimée: “Managers en een aantal praktijkbegeleiders gingen daar samen in gesprek over de ontwikkeling van praktijkroutes. Dankzij de scenariotool vroegen ze zich al snel af: hoe staan studenten er eigenlijk in? Ze organiseerden daarom een bredere bijeenkomst, met meer werkplekbegeleiders én studenten.” Want alleen met alle perspectieven samen kom je tot duurzame praktijkroutes, vult Haske aan: “Een ideaalbeeld is een mooie ambitie, maar check wel of iedereen daar (al) in mee kan. Een belangrijke les die we leerden van toepassing in de praktijk: werken met de tool wordt pas krachtig, als onderdeel van een bredere veranderaanpak.” 

De handleiding is zó geschreven dat iedereen het instrument kan inzetten, zonder verdere instructie of begeleiding. Op de projectpagina gehost door partner ECBO vind je alles wat je nodig hebt.