“De veranderingen binnen de mondzorg zijn groot”

“De bal is pas echt gaan rollen sinds mondhygiënisten wettelijk de bevoegdheid kregen om bepaalde handelingen zelfstandig te verrichten zonder tussenkomst van de tandarts,” begint Agnes. De voorbehouden handelingen waar ze op doelt, zijn ‘verdoving zetten’, ‘gaatjes vullen’ en ‘röntgenfoto’s maken’. “We leiden daar binnen de opleiding Mondzorgkunde al sinds 2006 voor op, maar dankzij de officiële BIG-registratie die er nu aanhangt, heeft de mondhygiënist volledige zelfstandigheid op het deskundigheidsgebied. En dat biedt perspectief.”

Met alle opleidingen Mondzorgkunde en Tandheelkunde van het land én met de beroepsvereniging is een nieuw raamplan ontwikkeld. In de taakherschikking is de positie en het belang van de mondhygiënist sterk weggezet. Agnes speelde daar een grote rol in. “Ik heb altijd samen met de beroepsvereniging gestreden voor de positie van de mondhygiënist. Ik heb bijvoorbeeld een helder beeld bij de maatschappelijke rol van de mondhygiënist en dat wilde ik prominent in het raamplan hebben staan zodat het een stevige plek zou krijgen in het hart van het vak.” Dat is gelukt. En om de prominente rol van de mondhygiënist consequent door te voeren, heeft ze haar visie doorgetrokken naar de opleiding.

Naast de veranderingen in het beroep, zijn er ook didactisch ontwikkelingen. Zo is de visie op toetsing veranderd. “We hebben op basis van het raamwerk met de opleiding een nieuw visie document gemaakt en daarmee een vernieuwd curriculum ontwikkeld, wat sinds september 2022 voor de 1^e jaarsstudenten Mondzorgkunde van start is gegaan. De toetscultuur waarin student van toets naar toets studeert en de student op 1 bepalend moment een vaardigheid moet laten zien, is veranderd in een feedbackcultuur waarbij het leerproces, veel meer bij de student ligt en het geheel vanuit meerdere momenten en perspectieven wordt bekeken. De docent is nu een studiecoach die bijstuurt in plaats van oplegt wat de student moet doen. Voor iedereen veel relaxter. We zijn goed doordacht en consistent begonnen. Over 3 jaar studeert de eerste lichting af. De visitatie die net achter de rug is, was zeer positief.”

De afgelopen paar jaar zijn verschillende ontwikkelingen mooi samengekomen. De extra handelingen die een mondhygiënist van de tandarts kan overnemen, geeft ruimte voor samenwerking. Dat is hard nodig, want tandartsen kunnen bijvoorbeeld de dubbele vergrijzing niet alleen behapstukken. “Ik zie de mondhygiënist als spin het web die doorverwijst naar de tandarts als het de expertise van de mondhygiënist overstijgt. Mondhygiënisten worden naast het bekende deskundigheidsgebied, meer mondcoaches die bijvoorbeeld verzorgenden uitleggen wat te doen met het gebit van ouderen die vaak nog deels hun eigen tanden hebben als ze een verzorgings- of verpleeghuis ingaan.”

Agnes vertelt over een geriatrisch arts die maar niet kon achterhalen wat er mis was met een patiënt. Uiteindelijk zat het probleem in de mond. De arts liet de gebitssituatie zien als wond op een arm. “Iedereen zou direct naar het ziekenhuis rennen, maar in de mond herkennen we dit niet en dat accepteren we. Het belang van een goede mondgezondheid wordt nog steeds niet altijd gezien. We besteden in de opleiding niet voor niets aandacht aan het mondig maken van de mondhygiënist zodat ze makkelijker een voet tussen de deur krijgen.”

Agnes vervolgt: “Dus ieder z’n expertise met op het snijvlak een samenwerking. Dat zou ideaal zijn. Zo leiden we al jaren op. Onze 3^e en 4^e-jaarstudenten werken in een masterkliniek samen met studenten tandheelkunde uit het 4^e, 5^e en 6^e jaar. Samen zijn ze vanuit de Radboud Universiteit verantwoordelijk voor ongeveer 800 patiënten. Ze maken samen plannen en verdelen de zorg. Ze kennen elkaar en elkaars expertise al voordat ze afstuderen. “Deze manier van scholen is uniek in de wereld,” weet Agnes.

De opleiding Mondzorgkunde bestaat 50 jaar. En dat gaan we vieren! Dat doen we onder meer met een artikelenreeks waarin we met docenten, studenten, onderzoekers en praktijkpartners terugblikken op en vooruitkijken naar de opleiding.