Gezamenlijk vakmanschap in het onderwijs

Los van het feit dat we samen onze studenten opleiden, is er binnen de partnerschappen van de lerarenopleidingen van de HAN de afgelopen jaren ook steeds meer afstemming rondom de kwaliteit van onderwijs. Om een goed gesprek te voeren over de kwaliteit moet helder zijn wat we als opleiding aanbieden aan onze studenten. Dit staat beschreven in het opleidingsstatuut en de onderwijs- en examenregeling, maar die zijn voor het werkveld deels niet beschikbaar en praktisch leesbaar. In het gesprek met het werkveld kwam naar voren dat er behoefte is aan een praktisch concreet overzicht van het opleidingsprogramma van de lerarenopleiding.

Hoe hebben we dat aangepakt? Als HAN Pabo hebben we momenten gecreëerd waarin we deze gesprekken over het onderwijsprogramma faciliteren. In één van deze overleggen kwam het thema (vak)didactische bekwaamheid ter sprake. Er zijn veel ontwikkelingen geweest de afgelopen 10 á 20 jaar, vooral binnen de cognitieve psychologie, die steeds meer richting geeft over wat een goede leerkracht (vak)didactisch zou moeten kunnen. In dit gesprek tussen de samenwerkende besturen en de Pabo kwam al snel naar voren dat we op dit onderwerp ons verder wilden verdiepen.

Zo ontstond de behoefte om gezamenlijk te concretiseren wat we onder (vak)didactisch bekwaam verstaan. Er zijn natuurlijk de landelijke bekwaamheidseisen, deze zijn echter abstract geformuleerd en waren naar onze mening onvoldoende richtinggevend. Gezamenlijk wilden we juist wel een richtinggevend document opstellen dat recht doet aan het mooie beroep als leerkracht en dat studenten in staat stelt beter zicht te krijgen op wat een goede leerkracht in zijn mars moet hebben.

Daarnaast wilden we de feedback naar de studenten toe op een hoger niveau tillen. Om lerarenopleiders en mentoren in het werkveld hierin te faciliteren, is een concrete uitwerking noodzakelijk.

De  onderwijskundigen van de opleiding zijn in eerste instantie met dit literatuuronderzoek aan de slag gegaan. Daarna is er in overleg met het werkveld een aantal werksessies gepland waarin gezamenlijk verder gebouwd is aan de concretisering. Na een tweetal werksessies, waarbij partners uit het werkveld en medewerkers van de opleiding samenwerkten, is het gelukt om tot een gezamenlijk gedragen definitieve versie te komen van de (vak)didactische bekwaamheid.

Knuivers: “Natuurlijk was het beschrijven van de concretisering van de (vak)didactische bekwaamheid al een mijlpaal op zich. Uit gesprekken met andere opleidingen van de HAN bleek later dat een samenwerking met het werkveld rondom dit thema en met deze aanpak uitzonderlijker is dan wij dachten”.
Het document an sich resulteert echter niet in een kwaliteitsverbetering. Het document is wel het startsein om aan de slag te gaan. Door deze concretisering is de opleiding in staat om beter aan te geven wat we al wel aanbieden en wat nog ontwikkeld moest worden.

In de propedeusefase van de Pabo is dus vrij snel gestart met een traject om het lesaanbod aan te passen. Daarnaast is er voor de propedeutische fase een nieuwe lesvoorbereidingsmodel ontwikkeld. Bij dit lesvoorbereidingsformulier is een ondersteunende website ontwikkeld. Deze website heeft een tweetal functies. Ten eerste moet het meer ondersteuning bieden aan studenten bij het gebruiken van het formulier. Daarnaast geeft het mentoren een concreet beeld wat zij van een HAN Pabo student op propedeutisch niveau mogen verwachten.

Knuivers: “Dit traject rondom concretisering van (vak)didactisch bekwaam was een mooie impuls voor het Samen Opleiden. Het bracht prachtig in beeld dat de verschillen tussen de partijen minder groot zijn dan we soms denken en dat we met zijn allen een hart hebben voor goed onderwijs.

Omdat het deze week de landelijke Week van samen Opleiden is, verschijnt er iedere dag een artikel over Samen Opleiden vanuit HAN Academie Educatie.