Toetsen op afstand, wat hebben we geleerd?

Het hoger onderwijs heeft in korte tijd een plotselinge omslag moeten maken: die van offline naar online onderwijs. Online toetsing veranderde daarmee van een toekomstvisie naar een topprioriteit. Hoe hebben we dat ervaren en aan welke praktische oplossingen hebben we behoefte? De werkgroep Toetsen op afstand onderzocht het bij docenten en examencommissies.

null

Docenten in het hoger onderwijs

In het voorjaar van 2021 heeft de werkgroep Toetsen op afstand van het Versnellingsplan Onderwijsinnovatie met ICT een enquête uitgezet onder docenten in het hoger onderwijs. Die enquête ging over toetsen op afstand. Het doel: het beter vaststellen hoe de transitie naar toetsen op afstand is verlopen, welke problemen er (momenteel) spelen en aan welke oplossingen en praktische handvaten docenten behoefte hebben.

De belangrijkste conclusies uit de enquête:

  • Aanpassingen in de toetsvorm waren vaak noodzakelijk/ Veel andere toetsvormen
  • Performancetoetsen en assesments vaak via videoverbinding
  • Stages en veldwerk zeer beperkt mogelijk
  • Borging van de toetskwaliteit is lastig, fraudegevoeligheid
  • Er is een diversiteit aan handreikingen uitgereikt

Overall is gebleken dat er een duidelijke behoefte aan visie op toetsen op afstand is. Ook het ontwikkelen van toetsbekwaamheid van docenten in het toetsen op afstand en praktische tools staan hoog op de prioriteitenlijst.

Bekijk hier de rapportage over de enquête, of lees de korte samenvatting.

Examencommissies

Daarnaast heeft de werkgroep een enquête omtrent toetsen op afstand uitgezet onder voorzitters van examencommissies. Het voornaamste doel van deze enquête was om de belangrijkste knelpunten te identificeren die examencommissies ervaren hebben, of nog steeds ervaren, in de transitie naar toetsen op afstand.

De belangrijkste knelpunten die examencommissies zien in de verschuiving naar toetsen op afstand door de coronacrisis, komen overeen met de 3 wettelijke taken en bevoegdheden van de examencommissie:

1. borging van de kwaliteit van tentamens en examens;
2. borging van de kwaliteit van de organisatie en de procedures rondom tentamens en examens;
3. optreden bij fraude rond en tijdens tentamens en examens. Examencommissies zijn zich zeer bewust van de risico's die met het toetsen op afstand gepaard gaan.

De betrokkenheid van examencommissies in het aanpassen van toetsvormen en leerdoelen is groot geweest: zij gaven expliciete toestemming voor voorstellen, of er was sprake van een afstemmingsproces. De inbreng van examencommissies in de afnamecondities was beperkter: hier kregen zij vaak pas mee te maken als er echt iets verkeerd ging.

Bekijk hier de rapportage over de enquête, of lees de korte samenvatting

Werkgroep Toetsen op afstand

Plaats- en tijdonafhankelijk toetsen staat vanwege de pandemie hoog op de agenda. Op het gebied van toetsen op afstand is nog een wereld te winnen. Daarom zet de werkgroep Toetsen op afstand zich in om de kennisontwikkeling rond dit onderwerp te bundelen. Ook kijkt de werkgroep vooruit naar de toekomst door een visie op dit thema te ontwikkelen.

De werkgroep Toetsen op afstand bestaat uit vertegenwoordigers van de HAN, SURF en de Universiteit van Amsterdam. Samen vertegenwoordigen zij het hoger onderwijs en de verbinding met SURF om benodigde ontwikkelingen op het gebied van ICT en onderwijs mogelijk te kunnen maken. De werkgroep bundelt krachten uit bestaande netwerken om zo samen te werken aan het oplossen van dringende vragen op het gebied van toetsen op afstand. Namens de HAN is Marjoleine Dobbelaer aangesloten. Marjoleine is onderzoeker bij het Lectoraat Eigentijds beoordelen en beslissen.