Afstandsmoeders en geadopteerden verdienen professionele hulpverlening

In samenwerking met de HAN Social Work Deeltijd en Fiom, expertisecentrum op het gebied van verwantschapsvragen, is het programma Professioneel Ondersteunen na Afstand en Adoptie ontwikkeld welke vanaf september 2021 door de HAN wordt aangeboden aan studenten én professionals. 

In de afgelopen jaren is duidelijk geworden dat de hulpverlening aan zowel afstandsmoeders als aan geadopteerden niet voldoende op niveau is. Daarbij hebben de transities in zorg en welzijn gezorgd voor een grotere ondersteuningstaak van generiek opgeleide professionals, terwijl voor het begeleiden van afstandsmoeders en geadopteerden specifieke kennis en vaardigheden nodig is.

Op 8 februari 2021 overhandigde de commissie Onderzoek Interlandelijke Adoptie (COIA) haar onderzoeksrapport aan minister Dekker voor Rechtsbescherming. Dit onderzoek bevestigt dat geadopteerden behoefte hebben aan meer gespecialiseerde  hulp en ondersteuning.
Het nu lopende onderzoek naar binnenlandse afstand en adoptie tussen 1956 en 1984 zal daarnaast antwoord moeten geven op de vraag hoe de binnenlandse afstand en adoptie destijds verliep en wat de impact was op de Nederlandse afstandsouders – moeders én vaders-, afstandskinderen en adoptieouders. Het programma Professioneel Ondersteunen na Afstand en Adoptie sluit dus goed aan bij de actualiteit.

Afstandsmoeders en geadopteerden ervaren dat zij hun hulpverleners ‘moeten professionaliseren’ of het verband tussen hun ervaren ‘life event’ en de vraagstukken waar ze mee kampen wordt simpelweg niet gezien. Dit terwijl de gevolgen van afstand en adoptie breed kunnen zijn; existentiële vragen, identiteitsvraagstukken, verstoord lichaamsbesef, relatieproblematieken en trauma. Professionals, van eerstelijns werkers in de wijkteams tot gespecialiseerd sociaal werkers en van vaktherapeuten tot ouderenzorg, hebben te weinig kennis en vaardigheden om deze doelgroepen goed te begeleiden. Daarnaast is binnen zorg, welzijn en onderwijs te weinig kennis van de (geopolitieke) achtergronden van afstand en adoptie en de gevolgen hiervan voor de levens van afstandsmoeders en geadopteerden.

Er is nog geen goed aanbod voor studenten en professionals in Nederland rondom het thema Afstand en Adoptie. Er is pas mondjesmaat erkenning voor de gevolgen van het (onder ‘informele’ dwang) afstand doen van je kind, wat vanaf 1956  tot de jaren ’80 tienduizenden jonge vrouwen overkwam. Ook over de gevolgen van adoptie - die regelmatig op volwassen leeftijd worden ervaren - is weinig bekend in het werkveld van sociaal werkers, gezondheidszorgprofessionals, vaktherapeuten en onderwijsprofessionals. Veel aandacht gaat naar adoptieouders, maar werken vanuit de vraag (en daarmee het narratief) van geadopteerden en afstandsmoeders wordt te weinig gedaan.

Eerdere pogingen om samen met ervaringskennisdragers een programma over deze thema’s te ontwikkelen zijn niet gelukt. “Doordat wij als SW Deeltijd aan de HAN al meerdere jaren opleiden mét het werkveld (in plaats van opleiden vóór het werkveld) krijgen de ervaringsdeskundige experts de rol die ze verdienen en daarmee de broodnodige erkenning van hun expertise” zo stelt Maritza Gerritsen, onderwijskundige Social Work Deeltijd van de HAN en een van de ontwikkelaars van dit programma.  

De effecten van afstand en adoptie voor afstandsmoeders en geadopteerden zijn decennialang niet onderkend in de werkvelden van onder anderen sociaal werk, educatie, therapeutische beroepen en de gezondheidszorg. Dit is zorgelijk, omdat zowel afstandsmoeders als geadopteerden met specifieke vragen en problemen kunnen kampen waarbij (h)erkenning van hun achtergrond en levensgebeurtenissen cruciaal is voor het slagen van de begeleiding.

Het afstand doen van een kind of het geadopteerd zijn werkt vaak door in de wijze waarop afstandsmoeders en geadopteerden met levensgebeurtenissen en zingevingsvragen omgaan.

In lijn met de toenemende nationale en internationale aandacht voor ondersteuning aan afstandsmoeders en geadopteerden biedt deze leergang de mogelijkheid kennis te vergroten en het handelen te professionaliseren. Onderwerpen die aan bod komen zijn o.a. identiteitsverlies en –vraagstukken, trauma, verdriet en rouw, historie en beeldvorming, systemisch bewustzijn,  gespreksvoering en passende methodieken.

Het programma wordt als minor aangeboden aan studenten voltijd en deeltijd én als cursus voor professionals.
 

• Minor: www.kiesopmaat.nl 
• Post-hbo cursus Professioneel Ondersteunen na Afstand en Adoptie: opleidingspagina en factsheet