Gebruik de handleiding 'Leef je eigen leven'
Leef je eigen leven! De motivatie voor mensen met autisme om mee te doen. Wil jij als professional de cursus ‘Leef je eigen leven’ aanbieden? Download de handleiding. Dat is gratis. Lees verder over het ontstaan, de ontwikkelaars en enthousiaste deelnemers.
De cursus heeft mij bewust gemaakt van mijn kwaliteiten en dat iedereen uniek is. Het gaat er echt om wat ik belangrijk vind in het leven, in plaats van wat van mezelf 'moet'. Waar word ik gelukkig van?
Voor wie?
De cursus is ontwikkeld voor jongvolwassenen met en zonder autisme. Máár, het is net zo goed mogelijk om deze cursus anders vorm te geven. Voor andere (neurodiverse) groepen. Of in een andere setting zoals leerlingen van het basis- of voortgezet onderwijs of aan oudere mensen, in een buurthuis bijvoorbeeld.
Wij hebben de cursus ook gegeven, gecomprimeerd, in één avond bij een autismecafé. Laat je inspireren door onze ideeën en maak er een eigen werkzame cursus van.
Veel plezier!
Judith Hovius, Michel Koolwaaij en Antje Orgassa.
Download de handleiding 'Leef je eigen leven'
Een handleiding voor docenten en professionals. Ga zelf aan de slag met de cursus ‘Leef je eigen leven’. Zo kun je mensen helpen, met of zonder autisme, met het vormgeven van hun leven. We blijven graag op de hoogte, en denken ook graag mee. Daarom leggen we je vooraf een aantal vragen voor.
Het belang van een volwaardig leven
"Waarom zien we een kind met autisme als beperkt?"
Zoveel kinderen kunnen niet zomaar meekomen op school. Ik zie kinderen met autisme die van frustratie zichzelf beschadigen, omdat school eisen stelt waar ze niet aan kunnen voldoen. Of kinderen die graag met een koptelefoon rondlopen, omdat ze de prikkels van buitenaf willen buitensluiten. Maar de omgeving vindt dat gek.
Als docent heb ik vaak nagedacht over de vraag hoe we onderwijs zo kunnen inrichten dat ook het kind met koptelefoon of het kind die andere duidelijkheid nodig heeft toch mee kunnen laten meedoen. Waarom zien we een kind met autisme als beperkt, maar de omgeving kan daarin zoveel doen.
"Ruimte van erkenning, luisteren naar en dialoog voeren met elkaar in vertrouwen en openheid"
Als onderzoeker van het lectoraat Volwaardig Leven met Autisme heb ik 10 cursusbijeenkomsten bijgewoond om de interacties tijdens de cursus te observeren. Prachtig!, hoe beide docenten er vanaf het begin in slagen om elkaar en de cursusdeelnemers de ruimte te geven om er te mogen zijn, zoals men is. Een ruimte van erkenning, luisteren naar en dialoog voeren met elkaar in vertrouwen en openheid, zoals deze deelnemer samenvat: “Ik vond het vooral fijn om vooral mezelf te verkennen,.. wel samen en luisterend naar de ander. Voor mij is autisme vaak iets wat je alleen draagt. Waardevol dat er ook anderen zijn, ik ben niet de enige”.
"Ik kan als docent het aantal obstakels verminderen"
“Doe niet zo moeilijk”, “Anderen kunnen dat toch ook”, “Dat is toch logisch”, “Je maakt van een mug een olifant”. Het zijn zinnen die ik mijn hele leven hoor. Altijd was ik die uitzondering die zich maar moest aanpassen. Altijd was de situatie chaotisch, onduidelijk, onlogisch en te indringend. Dat vreet energie. Ik zie dat nu ook terug bij mijn kinderen en hun moeizame pad door het onderwijs.
Niet omdat ze minder slim zijn dan anderen, maar omdat het onderwijs te weinig rekening houdt met leerlingen wiens hoofd iets anders werkt. Zelf heb ik geleerd wat mij helpt, bijvoorbeeld voorspelbaarheid en schakeltijd. Dat is niet per definitie voor iedere student met autisme helpend of voldoende, maar ik kan als docent wel het aantal obstakels verminderen. Daarom zet ik mij graag in om het onderwijs beter te laten aansluiten bij iedereen. Of je nu wel of geen autisme hebt.
"Een uitwisseling van mens tot mens."
Een klein maar belangrijk stapje naar meer begrip tussen jonge mensen met en zonder autisme. Ik hoop dat deze handleiding stimuleert en helpt om meer van dit soort waardevolle ontmoetingen te organiseren.
Gelijkwaardige communicatie is een onmisbare randvoorwaarde voor inclusie. Maar hoe creëer je dat, gelijkwaardige communicatie?
Tijdens de cursus werd het onderscheid tussen autistisch en neuro-typisch persoon telkens minder groot. Al vanaf de eerste keer zag ik de uitwisseling ontstaan waar we op hoopten: een uitwisseling van mens tot mens.
De formule
“Waar sta ik voor op in de ochtend?”, “Voor wie ben ik belangrijk?”, centrale vragen die iedereen raken in de zoektocht naar een betekenisvol leven. Deze vragen vormen daarmee een prachtige en gemeenschappelijke basis voor ontmoeting in onze cursus ‘Leef je eigen Leven’: deelnemers met en zonder autisme kunnen leren van elkaar om zo hun eigen pad naar betekenisvol leven te ontdekken. Omdat ontmoeting vanuit verbondenheid en gelijkwaardigheid centraal staat, draagt deze cursus tevens bij aan een inclusieve samenleving: niet datgene wat ons als mens onderscheidt staat centraal, maar datgene wat ons verbindt, ondanks ieders diversiteit. Daarmee hanteert deze cursus een formule die volgens ons in verschillende contexten, locaties en met verschillende thema's en doelgroepen kan worden uitgedragen.
Met deze docentenhandleiding geven we een uitgewerkt voorbeeld van deze formule. De handleiding omvat drie paragrafen en is bedoeld voor docenten, begeleiders, trainers of andere professionals die deze formule in hun eigen organisatie willen implementeren. De conceptuele verantwoording van de cursusinhoud is in paragraaf 2 nader uitgewerkt waarbij in 2.1 de nadruk ligt op de gekozen thema’s die in de cursus aan bod komen. In paragraaf 2.2 volgt een beschrijving en onderbouwing van werkzame factoren die aan de basis liggen van de handelsbekwaamheid van de trainer(s) in relatie tot de cursusdeelnemer(s). Daarna volgt in paragraaf 3 een stapsgewijze beschrijving van de opbouw en inhoud van de verschillende bijeenkomsten, zoals wij die hebben vormgegeven voor jongvolwassen met en zonder autisme.
Meer over het onderzoek
Wil je meer weten over de cursus ‘Leef je eigen leven’? En over het project Capability College?
Ga naar: https://www.han.nl/projecten/2020/capability-college/
De Docenthandleiding Capability College ‘Leef je eigen Leven’ is ontwikkeld door het lectoraat Volwaardig Leven met Autisme, Academie Mens en Maatschappij, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN), in opdracht van de Academische Werkplaats Autisme (AWA).
De ontwikkeling werd mogelijk gemaakt door een subsidie van ZonMW.