Interview

“Wij focussen op maatschappelijke vraagstukken die in onze omgeving leven”

437807 Openingswoord symposium 30 augustus 2022

Om een zinvolle bijdrage te leveren aan de energietransitie, is de HAN continu in gesprek met organisaties in de regio. Het SEECE-netwerk speelt hierin een belangrijke rol. “Een centre of expertise – zoals SEECE – wordt door bedrijven gezien als plek waar dingen in versnelling komen.”

In 2013 sloegen de HAN University of Applied Sciences en een aantal bedrijven de handen ineen, om samen te werken aan 2 grote uitdagingen in de energietransitie. Ten eerste: meer personeel opleiden, dat goed geëquipeerd is. Ten tweede: noodzakelijke kennis ontwikkelen en innovaties tot stand brengen. Het Sustainable Electrical Energy Centre of Expertise (SEECE) was geboren.

Bijna 10 jaar later is samenwerking relevanter dan ooit. Maar waarom eigenlijk? Op die vraag geven key partners van SEECE antwoord in een serie artikelen, vanuit hun eigen perspectief. In deze 7e en laatste editie komt Rob Verhofstad (voorzitter van het College van Bestuur van de HAN) aan het woord. Hij vertelt dat een connectie met bedrijven en instellingen in de regio onmisbaar is voor zijn organisatie. Wat er in het werkveld gebeurt, heeft een grote invloed op de koers van de hogeschool.

Gigantische personeelsvraag

Voor de energietransitie is een gigantische hoeveelheid personeel nodig, waaronder professionals op hbo-niveau. Verhofstad neemt de opschaling van groene waterstof als voorbeeld. “Vanuit het groeifonds GroenvermogenNL is een onderzoek gedaan naar de behoefte. De vraag was: wat is er nodig aan human capital-inzet om die transitie plaats te laten vinden? Dat zit ergens tussen de 25.000 en 90.000 fte. Een deel van die mensen wordt opgeleid op de HAN.”

Maar alleen het opleiden van meer mensen is niet genoeg. “Er is een enorme noodzaak om in de energiesector tot innovatie te komen, om méér met mínder mensen te doen.” Om de doelstellingen in het Klimaatakkoord van Parijs te halen, moeten werkprocessen efficiënter worden. Dat kan door slimmer te werken, maar ook door technologische innovatie. Hierin speelt de HAN ook een rol. Studenten werkten bijvoorbeeld aan een meetkast voor TenneT, waardoor de hoogspaningsnetbeheerder minder personeel nodig heeft op stations.

Wij zijn geen klant of leverancier van een bedrijf, maar partner. Het is heel belangrijk dat we samenwerken in een ecosysteem.

Duurzame relaties opbouwen

Projecten, zoals die met TenneT, komen tot stand dankzij goede relaties tussen de HAN en andere organisaties in de regio. De vraagstukken die daar leven, vinden hun weg naar studenten en onderzoekers van de hogeschool. “Wij bepalen niet vanuit de HAN wat goed, interessant of belangrijk is. Wij kijken in de omgeving wat er speelt. We zoeken in toenemende mate verbinding met partners. Bijvoorbeeld door als HAN en SEECE in innovatienetwerk Connectr te zitten, waarin ook mbo, wo, bedrijven en overheden participeren.”

De samenwerking met organisaties in de regio wordt de komende jaren uitgebreid en versterkt. In het Koersbeeld 2022-2028 van de HAN wordt het aangaan van ‘duurzame verbindingen met partners’ genoemd als een belangrijk strategisch doel. “Dat betekent dat we ons samen verantwoordelijk voelen voor een human capital-opgave en voor een innovatieopgave. Wij zijn geen klant of leverancier van een bedrijf, maar partner. Het is heel belangrijk dat we samenwerken in een ecosysteem.”

Redeneren vanuit maatschappelijke uitdagingen

Dankzij dat ecosysteem raken studenten steeds meer verbonden met de uitdagingen in het werkveld. Op die manier worden niet alleen nieuwe professionals opgeleid, maar werken die ook aan innovatie. “Als je Elektrotechniek studeert, dan kun je betrokken zijn bij praktijkgericht onderzoek dat een sleutelrol speelt in het verder brengen van elektrisch laden. Dat doen we niet alleen als HAN, maar met partijen als ElaadNL. Dat is een hele mooie interactie tussen beroepspraktijk, onderwijs en onderzoek.”

Het werken aan échte projecten draagt bij aan een nieuwe mindset. Het is de bedoeling dat studenten meer gaan redeneren vanuit de uitdagingen die buiten de muren van de hogeschool leven. Zo kiezen ze in de toekomst niet zozeer een vakgebied, maar een maatschappelijk probleem dat ze willen oplossen. “We willen dat studenten reflectieve wereldburgers worden. Dat elke student kan aangeven welk verschil die wil maken.”

Als we kijken naar de klimaatdoelen die Nederland gesteld heeft, dan gaat Nederland die niet bereiken zonder disruptie. Als je incrementeel stapjes zet, dan kom je er niet.

Samen disruptie organiseren

SEECE speelt een belangrijke rol in de samenwerking met de buitenwereld, laat Verhofstad weten. “Wat centres of expertise – en SEECE in het bijzonder – goed doen, is focus en massa organiseren. Daar wordt gezorgd dat studenten bijeenkomen op bepaalde thema’s, dat onderzoek wordt gebundeld en dat mensen vanuit verschillende disciplines daarmee aan de slag gaan. Door centres of expertise worden innovatieprocessen versneld.”

Die versnelling is essentieel voor een geslaagde energietransitie. “Als we kijken naar de klimaatdoelen die Nederland gesteld heeft, dan gaat Nederland die niet bereiken zonder disruptie. Als je incrementeel stapjes zet, dan kom je er niet. Dat wil zeggen: hoe we het nu doen, is niet goed genoeg. Volgens mij moeten we echt gaan nadenken – en is SEECE aan het nadenken – over hoe we die disruptie gaan organiseren.”

Proposition paper

Rob Verhofstad is tevens trekker van de landelijke thematafel Energietransitie en Duurzaamheid. Deze hbo-thematafel is een initiatief van de Vereniging Hogescholen en Regieorgaan SIA. Deze heeft als startpunt het Kennis- en Innovatieconvenant (KIC) 2020-2023 en geeft invulling aan de bijbehorende Kennis- en Innovatieagenda (KIA Energietransitie en Duurzaamheid). De samenwerking omvat een actief netwerk van bestuurders, lectoraten en centres of expertise van (op dit moment) zestien Nederlandse hogescholen. De hogescholen zien een grote kans om bij te dragen aan de realisatie van de ambitieuze klimaatdoelen en de operationalisering van het beleidsprogramma. Dit doen ze door professionals met de juiste competenties op te leiden én door een grote bijdrage te leveren aan innovatieversnelling via praktijkgericht onderzoek. In de Proposition paper HBO Thematafel Energietransitie & Duurzaamheid (PDF) hebben zij hun propositie gebundeld.