Samenwerking in zorg en welzijn VR en sensortechnologie

Mensen die een beroerte hebben gehad, revalideren in een steeds vroeger stadium in hun eigen leefomgeving.  Met een VR-bril die de Sint Maartenskliniek gebruikt voor onderzoeks- en behandeldoeleinden, krijgt de patiënt een virtuele trainingsomgeving aangeboden. Op deze wijze krijgt de patiënt in de eigen thuissituatie de mogelijkheid om in verschillende situaties (‘scenario’s’) de motoriek veilig te oefenen.

Zo kan de patiënt door middel van een VR-bril in een gesimuleerde omgeving belanden waarin hij of zij een bal met de voet moet hooghouden of waarin hij of zij pianotoetsen moet aanraken met de voet. Er kunnen desgewenst game-elementen worden toegevoegd, zodat revalidanten punten kunnen scoren die de motivatie om te oefenen op peil houden. Ook in andere scenario’s kan geoefend worden, zoals lopen over een hobbelige ondergrond of mensen ontwijken in een drukke winkelstraat, desgewenst in aanwezigheid van een therapeut.

De inzet van sensortechnologie biedt veel mogelijkheden, al dan niet in combinatie met VR. Een sensor aan de schoen registreert bijvoorbeeld bewegingen tijdens een oefening. Hierdoor kan objectieve data over de bewegingen vastgelegd worden. Na het doorlopen van de oefening krijgt de patiënt feedback over de kwaliteit van de motoriek in de betreffende oefensituatie. Tilde hij of zij de voet hoog genoeg op? En hoe was de coördinatie van de beweging?

Voor fysiotherapeuten, revalidatieartsen en bewegingsonderzoekers levert dit een schat aan data op over houdings- en bewegingsgedrag. Die infromatie kan betekenisvol aan de revalidant worden teruggekoppeld. Dat gebeurt vaak via een grafiek en uitleg op de mobiele telefoon in combinatie met een face-to-face sessie. Ook krijgen de therapeuten direct zinvolle informatie over de kwaliteit van beweging. Zo kunnen ze het behandelplan beter afstemmen en nog gerichtere zorg op maat bieden.

Lilian Beijer is associate lector bij de HAN en tevens beleidsadviseur eHealth bij de Sint Maartenskliniek. Samen met onder andere een fysiotherapeut, verpleegkundige, data-analist en een bedrijfskundige maakt ze deel uit van het innovatieteam, aangestuurd door innovatiemanager Remco Hoogendijk. Lilian: “We onderzoeken voor deze innovatie de kwaliteit, betrouwbaarheid, validiteit en gebruikersvriendelijkheid voor de patiënten, zodat zij straks de VR-bril met de sensortechnologie kunnen gebruiken.”

Senioronderzoeker Noël Keijsers van de researchafdeling van de Sint Maartenskliniek loopt letterlijk heen en weer tussen de revalidatieafdeling van de Sint Maartenskliniek, het innovatieteam en de onderzoeksafdeling. Hij heeft nauw contact met artsen, therapeuten, patiënten én studenten, zowel van de Radboud Universiteit als van de HAN. Mooi is dat het ziekenhuis weliswaar de initiator is van deze combinatie van VR met sensortechnologie, maar binnen het iXperium van de HAN de mogelijkheid bestaat om studenten vertrouwd te maken met deze vernieuwingen in de zorg.

Noël: “We doen het samen”. Op het moment dat er binnen de kliniek geoefend wordt met VR of sensortherapie, worden daar behalve fysiotherapeuten, verpleegkundigen en artsen van de Sint Maartenskliniek ook studenten met hun begeleider bij betrokken om kennis te laten circuleren. Lilian licht toe: “Het Zorginnovatiecentrum in de kliniek, waarbij de HAN nauw betrokken is, stimuleert wederkerend leren in het belang van het up-to-date houden van kennis en vaardigheden van studenten en zorgprofessionals.”

Daarnaast voeren studenten regelmatig praktijkgerichte opdrachten met VR uit bij de Sint Maartenskliniek om te oefenen met de technieken. Lilian: “We schrijven op dit moment samen met 3 lectoraten een aanvraag over de inzet van VR en sensortechnologie. Hierbij zijn behalve het Lectoraat Werkzame Factoren in de Fysiotherapie van de Academie Paramedische Studies, ook de Lectoraten Data & Knowledge Engineering van de Academie IT en Mediadesign en Technologie voor Gezondheid van de Academie Gezondheid en Vitaliteit betrokken. De samenwerking tussen academies is belangrijk.”

“We trekken binnen en buiten de HAN steeds meer en intensiever met elkaar op. Dat blijven we doen omdat het toegepast onderzoek betreft,” vertelt Lilian. Zo had HAN docent Theo Theunissen in dit project een drijvende en verbindende rol. Hij werkt al jaren met de Sint Maartenskliniek samen en was na zijn beroerte als zorgvrager een belangrijke bron rondom de inzet van sensortechnologie en VR. 

Niki Stolwijk, docent fysiotherapie, innovatiedocent en onderzoeker, vertelt: “We zoeken continu naar mogelijkheden om de praktijk naar het onderwijs te brengen. Daarom bouwen we waar mogelijk opdrachten in de leeractiviteit in, zodat studenten zo goed mogelijk voorbereid worden op de beroepspraktijk. Wij hebben namelijk zelf geen 250 VR-brillen en sensoren liggen.”

Multidisciplinair samenwerken is volgens Lilian, Noël en Niki nodig om het onderwijs te innoveren. Nikki: “Wij zoeken samen met de Sint Maartenskliniek naar middelen en mogelijkheden om de leerervaring rondom VR en sensortechnologie aan te kunnen bieden in het onderwijs. Het Zorginnovatiecentrum van de Sint Maartenskliniek speelt daar een belangrijke rol in.”

Meer weten over VR en sensortechnologie is te vinden op www.verderinbeweging.nl.