Verklarende Analyse

Een verklarende analyse gaat over de tussenstap tussen weten wat er aan de hand is en besluiten over wat er moet gebeuren.
Het geeft zeker bij meervoudige, complexe problemen houvast. 

Het helpt bij het kiezen van een passende aanpak voor de jeugdige en opvoeders en voor het stellen van concrete doelen en vervolgstappen.
Een goede verklarende analyse is handelingsgericht en brengt de oorzakelijke invloeden en omstandigheden in kaart, die een rol spelen in het ontstaan en in stand blijven van de problematiek. Dat betreft zowel de contextuele factoren (bijvoorbeeld ouders, gezin of school) als de persoonskenmerken van betrokkenen. Het draagt bij aan goede gedragen besluitvorming over de aanpak.

Het is niet nieuw. We kennen al heel lang o.a. de diagnostische cyclus van de Bruyn en anderen, binnen de GGZ zijn we bekend met de Holistische Theorie. Theorieën die aan de basis liggen van de huidige modellen. Uit onderzoek van Tempel en Vissenberg (2018) en wordt duidelijk dat de modellen in de praktijk vaak niet worden toegepast. Ook het onderzoeksrapport 'Betrek mij gewoon!' toont aan wat het belang is van en gedragen verklarende analyse.

We hebben dus nog een verbeterslag te slaan. 

Er zijn meerdere modellen voor het maken van een gedragen verklarende analyse. 

Deze drie modellen; het Groningsmodel van Ellen Loykens, het 7-factoren model van Bureau Peers en De Verklarende Analyse van Tempel en Geesing gaat uit van een zelfde theoretisch kader en principes. De kern is dat al deze modellen informatie ophalen en ordenen, komen tot een beschrijving van de samenhang om vervolgens tot doelen en daarbij passende interventies te komen. Altijd samen met de jeugdige en ouders. 

• 7-factorenmodel Bureau Peers
• De Verklarende Analyse - Tempel en Geesing
• Groningsmodel - Ellen Loykens Molendrift

Het doel van BOEG is dat bij elke complexe casus professionals samen met de jeugdige en ouders een verklarende analyse maken. Dat het een bewust processtap is in de jeugdhulp en op basis daarvan passende zorg wordt geleverd.

BOEG richt zich op het verspreiden en verankeren van het maken van een gedragen verklarende analyse in de praktijk van de jeugdhulpverlener zodat iedere jeugdige en gezin de juiste hulp ontvangt. 

In 2022 zijn we gestart met het trainen van jeugdprofessionals in Gelderland in het maken van een verklarende analyse. Nu maken we de vervolg stap door naast het trainen van jeugdprofessionals ons te richten op het verankeren van deze werkwijze in de praktijk. Dit doen we op 3 sporen; scholing, organisatie en beleid en onderzoek.

BOEG ondersteunt de jeugdregio’s en zorgaanbieders in Gelderland bij het maken van een plan om de verklarende analyse te implementeren in de praktijk. 
We stimuleren het delen van kennis en ervaring en faciliteren organisatie overstijgende samenwerking in een kopgroep waar de grote zorgaanbieders in Gelderland en verschillende jeugdregio’s vertegenwoordigd zijn. Dit doen we aan de hand van ons abonnement waarin het verspreiden, verdiepen en verankeren van de verklarende analyse centraal staat.

We verbinden wetenschappelijke kennis over implementeren aan de praktijk in de regio in samenwerking met o.a. Leonieke Boendermake, Bijzonder Hoogleraar Implementatievraagstukken in de Jeugdzorg, UVA Oratie: Waarom implementatie in de jeugdzorg nodig is. 

De Verklarende Analyse is een voorwaarde voor aanmelding van een jeugdige voor een Essentiele Functie, bij de centrale voordeur van de Gelderse Jeugdalliantie.

BOEG werkt samen met onderzoekers om te blijven leren over her verklarend analyseren. De nieuwste kennis benutten we in trainingen en implementatieprocessen. Zo ook het onderzoek van de RU en Praktikon naar de kwaliteitscriteria voor de verklarende analyse. 

Kwaliteitscriteria voor de Verklarende Analyse in de Jeugdzorg: Een Delphi-studie | Jeugd in Ontwikkeling 

Door onderzoekers: Angela Luteijn (Radboud Universiteit), Marloes Jaspers-van der Maten (Praktikon), Janneke Vercouteren (Praktikon), Stijn Deckers (Radboud Universiteit & Stichting Milo) & Rachel van der Rijken (Praktikon).