Toegankelijke informatie als ingang voor gelijke kansen
Het lijkt makkelijk, toegankelijk communiceren. Toch gaat het niet altijd goed. Door onbegrijpelijke informatie en moeilijke procedures is zorg niet voor iedereen even goed bereikbaar. Het Fair Health-themateam Toegankelijke informatie en voorzieningen onderzoekt hoe het anders kan.
Zelf loopt ze in haar rol als mantelzorger er regelmatig tegenaan: lange, ingewikkelde brieven, of een digitaal patiëntenportaal waarin het lastig is je weg te vinden. Els van der Pool: “Mensen die minder taalvaardig of digitaal vaardig zijn, moeten veel moeite doen om te begrijpen waar of bij wie ze moeten zijn. Of wat ze moeten doen. Als lector Human Communication Development is het mijn missie om professionals en organisaties te helpen communicatie zo soepel mogelijk te laten verlopen, zodat we elkaar echt begrijpen. En dat start met toegankelijkheid.”
Radertje
Dus toen Fair Health voor het thema Toegankelijke informatie en voorzieningen (1 van de 4 thema’s van Fair Health) een kartrekker zocht, was de link met Els snel gelegd. “Interessant is dat ik normaal gesproken vind dat verschillen er mogen zijn: in wensen, voorkeuren, gebruiken… Zolang het maar lukt om contact te maken. Als sociale wezens hebben we dat nodig. Maar sociaaleconomische gezondheidsverschillen? Die zijn van een andere orde. Die wil je juist voorkomen en verkleinen. Toegankelijke informatie en betere voorzieningen kunnen samen een radertje vormen in het geheel aan oplossingen om die verschillen de wereld uit te helpen.”
Wat is er al?
Nu is er op dit vlak al een en ander ontwikkeld. Binnen haar eigen lectoraat, en daarbuiten. Els refereert aan het project Monitor Begrijpelijke Overheidsteksten, waarin de HAN nagaat hoe begrijpelijk overheidsteksten zijn. Bijvoorbeeld brieven die gaan over de aanvraag van een traplift of een persoonsgebonden budget. “Als mensen dit soort teksten niet goed begrijpen, kan dat grote gevolgen hebben”, legt ze uit. “Op het moment dat er vertraging is in de toekenning of ze een vergoeding mislopen, levert dat stress op.” Een ander project dat nauw aansluit bij het thema, is VR-simulatie laaggeletterdheid. “Die simulatie is ontwikkeld om studenten te trainen in het herkennen van laaggeletterdheid. Mooi hoe er inmiddels een module omheen is gebouwd. We gaan nu kijken hoe deze HAN-breed kan worden ingezet. De VR-bril vindt ook buiten de HAN z’n weg. Zo zijn we met een ziekenhuisgroep in gesprek om zorgprofessionals de VR-ervaring te bieden.”
Daarnaast past het ECO-project perfect in het straatje van Toegankelijke informatie en voorzieningen. “In dit project worden andere, toegankelijke vormen van informed consent ontwikkeld. Zoals een filmpje. Dat maakt het makkelijker om praktisch geschoolden en laaggeletterden te betrekken bij een onderzoek – en dus hun perspectief mee te nemen.”
Als mensen dit soort teksten niet goed begrijpen, kan dat grote gevolgen hebben”
Met de communicatiebril op
Dit is wat Els met haar themateam doet: ophalen wat er al is aan projecten en ideeën, deze bundelen en in de ‘etalage’ zetten, en ze waar mogelijk uitbouwen. “Daarnaast kijken we door onze ‘communicatiebril’ naar projecten waarbij die link met Fair Health wat minder evident is. Dat vind ik zo interessant aan toegankelijkheid van informatie en voorzieningen: het raakt ook aan andere vakgebieden, zoals rechten. Denk aan wet- en regelgeving. Of de verplichting die de overheid heeft om websites toegankelijk te maken.”
Wat het themateam nog meer in het takenpakket heeft? Het netwerk verstevigen, kennis uitwisselen, contact opzoeken met het werkveld en krachten bundelen. “Dat doen we allemaal in het kader van onze doelstelling als themateam”, legt Els uit. “We willen onderzoekers, docenten, studenten en professionals bewust maken van het belang van toegankelijke informatie. Vervolgens willen we hen helpen om hobbels in communicatie weg te nemen. Het liefst op een zo concreet mogelijke manier, met checklists voor begrijpelijke brieven of goede gespreksvoering. Verder willen we onderzoek stimuleren naar het verbeteren van de toegankelijkheid van informatie en voorzieningen.”
Van krom naar recht
Aan plannen geen gebrek. Tegelijkertijd is Els bescheiden over de invloed die zij en het themateam hebben op toegankelijkheid – en dus op het verkleinen van sociaaleconomische gezondheidsverschillen. “Er gaat een wereld van ingewikkelde procedures en systemen schuil achter toegankelijkheid. Dan kun je nóg zo’n mooie folder of heldere website maken; wat ‘krom’ is bedacht, kun je niet ‘recht’ communiceren. Daarom is het zo goed dat we Fair Health vanuit meerdere perspectieven aanvliegen. Ik ben blij dat we er met een deskundig en enthousiast themateam – waaronder binnenkort een ervaringsdeskundige! – een bijdrage aan kunnen leveren.”
Benieuwd naar meer over het themateam Toegankelijke informatie en voorzieningen? Lees de verkenning over dit thema. Of kom naar het Dialoogcafé Toegankelijke informatie en voorzieningen, op 28 februari 2023, 16.00 - 18.00 u. Els en haar collega’s nodigen ervaringsdeskundigen uit voor huhn perspectief op het thema en laten je kennismaken met 3 voorbeeldprojecten. Graag even aanmelden dan zorgen wij voor een hapje en een drankje.
Samen sociaal
Mensen met een laag opleidingsniveau of inkomen leven korter en voelen zich minder gezond. Daar willen we met focus Fair Health verandering in brengen. Hoe? Door in onderwijs en onderzoek aandacht te vragen voor die verschillen. We verbinden alle kennis die de HAN in huis heeft en betrekken partners uit de praktijk. Samen kunnen we verschil maken.
