‘Empowerment gaat over meer dan eigen kracht’

De theorie van sociale kwaliteit gaat over de mate waarin mensen de mogelijkheid hebben om te participeren in sociale relaties op een manier die bij die persoon past en hem of haar goed doet. Er zijn vier voorwaarden waaraan voldaan moet worden om daadwerkelijk mee te kunnen doen: sociaal economische zekerheid, sociale inclusie, sociale cohesie en sociale empowerment. 

Docent en coördinator van de module, Gert Slettenhaar, legt uit: “In deze nieuwe module is 1 bijeenkomst gewijd aan elk van de vier voorwaarden van sociale kwaliteit. Telkens komt er een gastspreker van het Lectoraat Versterken van Sociale Kwaliteit om te vertellen over onderzoek en relevante ontwikkelingen. Daarbij gaat het niet alleen om de theorie, juist niet. Het gaat er om wat je met deze theorie kan binnen de praktijk van het sociaal werk. Onderzoeker Thomas Noordink licht het onderwerp empowerment uit.”

“Empowerment heeft een centrale plek in het sociaal werk”, steekt Thomas van wal. “Maar het is ook een begrip waar veel mensen een eigen betekenis aan geven. Daardoor verliest het inhoudelijke waarde. Mijn gastles begin ik met het theoretisch kader van het begrip empowerment. Om zo studenten meer greep op het onderwerp te geven.”

“Veel mensen denken dat empowerment gaat over eigen kracht. Maar het gaat ook over macht en zeggenschap. Mag ik als cliënt iets over mijn hulpverlening zeggen? Het gaat over greep krijgen op een situatie. En dat geldt niet alleen voor het individu, maar juist ook voor groepen mensen en organisaties. De empowermentbeweging werd juist zichbaar in de jaren 60 en 70 bij diverse mensenrechten bewegingen.. Centraal in de beweging stond het verzetten tegen ongelijkheid en ongelijkheid tegen groepen mensen. Ook nu een heel actueel thema.”

“Empowerment gaat dus ook over problemen oplossen op meso- en macroniveau. Dan gaat het om structurele problemen die liggen op een hoger beleidsniveau, bij organisaties of de overheid”, vult Gert aan. “Sociaal werkers hebben een belangrijke rol in het signaleren van maatschappelijke belemmeringen. Daarom besteden we in onze nieuwe onderwijsmodule ook aandacht aan politiserend werken.” Als sociaal werker sla je via politiserend werken een brug tussen de persoon in een maatschappelijk kwetsbare situatie aan de ene kant en de maatschappij inclusief de overheid en haar instanties aan de andere kant.

“Door onderzoekers uit te nodigen in onze lessen, prikkelen we de studenten om zich verder te verdiepen in de theorie en hoe zij dat kunnen toepassen in hun praktijk”, legt Gert uit. “De theoretische basis begint al in jaar 1 waarin studenten de methodische cyclus leren. Als sociaal werker doe je niet zomaar iets: je handelt gestructureerd met een concreet doel voor ogen. In jaar 2 van de opleiding krijgen studenten meer verdieping door te experimenteren met nieuwe werkwijzen. En in de nieuwe module ‘Visie op Sociale Kwaliteit’, die studenten volgen in leerjaar 3 of 4, stellen we hen de vraag: waarom doe je wat je doet? We willen studenten uitdagen om met hun eigen visie aan de slag te gaan. De theorie van sociale kwaliteit is daarbij een waardevol perspectief."  

“Empowerment komt ook terug in de werkwijze van onze nieuwe onderwijsmodule”, benoemt Gert trots. “Studenten krijgen de opdracht om nieuwe ervaringen op te doen, door nieuwsgierig en kritisch een kijkje te nemen bij een andere organisatie van hun eigen keuze. Ook voeren studenten regie op de wijze waarop ze hun eindproduct presenteren. Een voordracht, een vlog of toch een verslag? Alles mag. Zo lang maar duidelijk is welke visie de student heeft op zijn of haar werk als sociaal werker.”