Enexis-medewerkers storten zich op HAN W@TTS-trainingssysteem

Een stuwmeer vol laten lopen, windenergie opwekken, elektriciteit opslaan in een batterij. Het kan allemaal met een elektriciteitsnet op schaal van HAN @WATTS. Met dit electrical power engineering training system (e-pets) leren studenten én professionals hoe ze om kunnen gaan met een energiesysteem dat – gedurende de energietransitie - steeds uitdagender wordt.

Eens in de maand wordt de HAN @WATTS-ruimte bemand door medewerkers van Enexis. Zij volgen een maatwerk-variant van de cursus WATTS die aansluit op de uitdagingen waar de netbeheerder voor staat. Het trainingssysteem dat gebruikt wordt, kan worden toegespitst op de schaal waar Enexis-medewerkers mee te maken hebben. Bijvoorbeeld woonwijkniveau. En het kan zelfs opgeschaald worden tot een simulatie van het Europese elektriciteitsnet.

De cursus zorgt voor meer inzicht in onderdelen van het energiesysteem, laten de deelnemers weten. “Ik heb net de module over windmolens gedaan, die vond ik mooi. Wat zo’n ding doet, wat erboven draait en wat voor motoren erin zitten, dat wisten wij niet. Bij ons vraagt een klant een aansluiting aan, dan zorgen wij dat er simpelweg een kabel komt te liggen en dat er een middenspanningsschakelaar komt te staan”, zegt deelnemer William van der Zande, technisch expert op het gebied van elektrotechniek.

Het trainingssysteem laat bovendien zien hoe al die onderdelen in het elektriciteitsnet met elkaar interacteren. Dat is belangrijk. Naar mate de energietransitie vordert, wordt steeds meer apparatuur aan het net gekoppeld. “Ik hoop dat we straks een mix van energieopwekking kunnen simuleren. Want dat is de werkelijkheid. Wat doen al die windmolens en zonnepanelen met het elektriciteitsnet? Krijgen we netvervuiling? Dat moeten we ook uit de simulator kunnen halen”, zegt Van der Zande.

Omdat het trainingssysteem een écht netwerk betreft, doen deelnemers ervaring op die niet uit ander lesmateriaal te halen is. Een netwerk dat daadwerkelijk onder spanning staat, is een stuk leerzamer dan bijvoorbeeld een computersimulatie. “In een computersimulatie zit een model. En dat model is niet de werkelijkheid. Dit is hardware. Er staat weliswaar maar 400 volt op, maar het is echt! Hier kun je gewoon dingen fout doen”, zegt John Bernard, post-hbo-cursusmanager op de HAN.

Het is van belang dat medewerkers snel gevoel krijgen voor het werk dat ze doen. Enexis heeft de uitdaging om ervaring, die verdwijnt door vergrijzing, te vervangen. “Oudere mensen stromen uit en die nemen een hoop kennis mee. Ervaring van 40 jaar kun je niet zomaar overdragen. Dat is een van de bottlenecks”, aldus Richard van de Mortel, technisch expert bij Enexis. Daar komt bij dat de transitie naar een duurzame energievoorziening steeds méér personeel vraagt.

Van der Zande en Van de Mortel onderzoeken of de cursus straks breder ingezet kan worden binnen het bedrijf. “Wij zijn een soort pioniers. We hebben tussenevaluaties met ons hoger management. Dat verwacht volgend jaar een advies van ons. Is de opleiding aan te bevelen voor mensen in onze organisatie? En is het mogelijk om deze cursus in te zetten voor nieuwe engineers? Want daar is ook een kennisgebrek.”

De cursus Watts is een mooie aanvulling op de lessen die (toekomstige) engineers nu krijgen, vertelt Bernard. “We leiden nu engineers voor netbeheerders op. Dat doen we met veel theorie en een beetje praktijk. Dit zou een mooie aanvulling kunnen zijn.” Bernard doelt bijvoorbeeld op de Power Course die de hogeschool al jaren aanbiedt. Daarin ligt de focus op de opwekking, de distributie en het transport van elektrische energie.

Bernard – en de HAN in het algemeen – probeert zo goed mogelijk in te spelen op de vraag in de markt. “Onze doelstelling is dat het onderwijs samen met het bedrijfsleven opgaat. We moeten elkaar helpen. Het is heel waardevol om te zien dat we cursussen voor mensen met veel ervaring anders moeten insteken, ten opzichte van onderwijs voor studenten. Bij de cursus WATTS geldt dat helemaal, omdat het praktijkcomponent zo sterk aanwezig is.”