Onderzoek in de driehoek Een bitter fruit als gezonde voeding en medicijn
De Nederlandse tuinbouwsector zoekt altijd naar nieuwe gewassen die in Nederland in de markt zijn te zetten. Zo is er bijvoorbeeld Bittergourd, ook Sopropo genoemd. In het HAN BioCentre kijkt onderzoeker Samantha Hughes wat dit fruit de mens te bieden heeft.
Bitter
Dat gebeurt in een 4-jarig project. Als projectleider werkt Samantha dagelijks met studenten, andere onderwijsinstellingen en het werkveld met het fruit. Ze zijn nu iets over de helft. Waar staat ze nu in het onderzoek?
“Buiten kijf staat dat Bittergourd – de naam zegt het al – enorm bitter is. In veel keukens is het een populair product, juist vanwege die unieke smaak. In veel Europese landen, waaronder Nederland, zijn we echter nog niet zo vertrouwd met de Sopropo. Voordat het hier dan ook de markt op kan, moet er een smaakvolle variant worden ontwikkeld. Dat is al een hele klus en moet wel zinvol zijn.”
Oude wijsheden
Maar is een dermate bitter fruit dan wel zo interessant? “Zeker,” beaamt Samantha. “Sopropo stond in onder meer de Oosterse, Indiase en Surinaamse keuken vroeger bekend om zijn anti-diabetische werking. De gezondheidswerking van het fruit is dan ook veelvuldig onderwerp van onderzoek geweest. Toch is nooit echt wetenschappelijk bewezen dat Sopropo een positief effect heeft. Dat terwijl het een belangrijke strategie is om via voedingsproducten welvaart gerelateerde ziekten als diabetes te voorkomen.”
De gezondheidswerking is één van de dingen die de studenten onder leiding van Samantha op dit moment onderzoeken. Daarvoor wordt het fruit grotendeels ontleed. “We onderzoeken elk element van het fruit en de bladeren apart. De zaden laten we buiten beschouwing omdat ze giftig zijn. We willen weten wat de elementen van de Sopropo doen. Heeft het bijvoorbeeld effect op glucose en kan het daarom gebuikt worden bij anti-diabetische effecten?”
Wormen
“Die tests doen we op wormen,” zegt Samantha. Om precies te zijn de C. elegans worm. “De worm is voor de mens een goede graadmeter. Ze komen veel meer met ons overeen dan op het eerste gezicht lijkt. Liefst 80 procent van het DNA van de mens en de worm is gelijk. Daarnaast kunnen wormen, net als mensen, spierweefsel reproduceren en hebben ze een brein. Daar komt nog bij dat het deel waar diabetes kan ontstaan, en de zogenaamde moleculaire routes daar naartoe, voor worm en mens exact hetzelfde zijn.”
De tests die Samantha en de studenten met de losse elementen van de Sopropo op wormen hebben uitgevoerd, zijn veelbelovend. “Elke worm heeft een apart element van de Sopropo toegediend gekregen. “De eerste resultaten zijn echt hoopgevend,” benadrukt Samantha. “Er lijken daadwerkelijk een aantal elementen van de Sopropo te zijn die een positieve invloed hebben op het voorkomen van overgewicht en diabetesverschijnselen. Dat betekent dat de traditionele genezers met hun thee van Sopropo het bij het juiste eind lijken te hebben gehad.”
Het vervolg
Deze eerste resultaten uit het onderzoek met wormen in het HAN BioCentre zijn mooi. “Het is alleen niet genoeg,” zegt Samantha. “De worm is nog altijd geen mens. We zijn daarom in samenwerking met onze partners met vervolgstudies bezig.” Die vinden plaats in 3 trials. Een met de celcultuur, een met varkens en een met mensen. “Ook hier zien we al veelbelovende uitkomsten,” lacht Samantha, “maar het is nu echt nog te vroeg om te concluderen wat de effecten van de Sopropo daadwerkelijk op onze suikerhuishouding zijn.
Er lijken daadwerkelijk een aantal elementen van de Sopropo te zijn die een positieve invloed hebben op het voorkomen van overgewicht en diabetesverschijnselen."
Supermarkt
Vervolgonderzoek zit hem ook in het telen van een smaakvolle variant voor de markt. Een variant die tevens voldoende vruchten produceert in het Nederlandse klimaat. “Aan het begin van ons project zijn we begonnen met de teelt van kleine hoeveelheden. Doordat de vraag naar Nederlands geteelde Sopropo stijgt, groeit de productie. Dit komt mede door een importverbod van verse Sopropo uit Suriname. Omdat het fruit erg bitter is, ontwikkelen marktpartijen producten met de Sopropo die het eten van dit bittere fruit laagdrempeliger maken.”
Bij je thuis
Voor het zover is, is eerst meer bewijs nodig van de gezonde effecten van de Sopropo. Als die er daadwerkelijk voor mensen zijn, dan is het belang van een toegankelijker, smaakvoller geteelde variant ook groter. En wie weet, misschien ligt de Sopropo straks standaard bij jou in de fruitlade van je koelkast.
Over dit project
Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door de Europese Kansen voor West II subsidie, een bijdrage van de provincie Zuid Holland en de Gemeente Almere. Het onderzoek naar Bittergourd is een samenwerking van de HAN met 13 andere partners uit kennis- en onderwijsinstellingen en het werkveld. Onder hen de Universiteit van Leiden, de Hogeschool Utrecht, WUR, Hogeschool Aeres en de bedrijven Fresh Farma, Schothorst Feedresearch, Marfo, Alga Spring, Stichting Food & Flower Control, Flynth, Groen Agro Control, Bakker Barendrecht en East West Seed. Horizon Flevoland is penvoerder en projectmanager.
Partners
