Weet wat je eet Op safari in de supermarkt

De Raad van Volksgezondheid en Sport (RVS) gaf onlangs in een advies aan dat Nederlanders gezonder moeten eten en drinken. We kopen te veel ongezonde producten in – bijvoorbeeld – de supermarkt. De supermarkten zijn daar zelf ook mee bezig. Ze bieden steeds meer gezonde alternatieven.

Er zijn echter ook nog heel veel minder gezonde producten verkrijgbaar. En: producten die gezond(er) lijken, maar dat niet zijn. Supermarkten proberen daarnaast hun producten zo goed mogelijk te verkopen. Ze denken continu na over de meest ideale indeling van hun schappen. Welke producten staan op ooghoogte, en zijn dus snel te pakken? En wat ligt helemaal boven- of onderin de schappen verborgen? Het zijn lang niet altijd de meest gezonde of goedkope producten die voor het grijpen liggen. 

Daarbij komt dat de voor- en achterkant van een verpakking heel verschillend kan zijn, als we het hebben over hoe gezond een product is. Clark Nowack, projectleider bij iXperium Health: “Eigenlijk mag je een soort van liegen op de voorkant van een verpakking. Zo mag je adverteren dat een product ‘light’ of ‘zero sugar’ is. Dat maakt het niet direct gezond, ook al roepen deze termen die gedachte wel bij consumenten op. Lees de kleine lettertjes op de achterkant van een verpakking van een fles cola er maar eens op na.”

Al snel bleek dat de inhoud van zo’n Supermarkt Safari voor een breder publiek relevant is, bijvoorbeeld voor mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) of mensen die moeite hebben met lezen en schrijven. “Deze mensen weten vaak minder over gezonde voeding. Zij missen soms de kennis en vaardigheden om gezonde boodschappen te kunnen doen. Een voorbeeld; de aanbeveling is 250 gram groente per dag, maar wat betekent dat concreet? is dat 1 paprika of zijn dat er 4? Ook veel verpakkingsmateriaal in winkels is suggestief. Een product kan gezond lijken, dat hoeft dat helemaal niet te zijn,” vertelt Clark.

Fieke Wolters is themaspecialist ‘gezondheid voor mensen met een licht verstandelijke beperking’ bij de GGD Gelderland-Zuid. Zij heeft met subsidie van FNO en in samenwerking met partners en ervaringsdeskundigen een Supermarkt Safari voor mensen met een LVB ontwikkeld en uitgevoerd.

Het idee van de online Supermarkt Safari komt voort uit een ervaring met het project ‘Voel je goed! In coronatijd’. De bijeenkomst in de supermarkt viel helaas uit. José Keetelaar, projectleider Laaggeletterdheid & Gezondheidsvaardigheden bij GGD Gelderland-Zuid: “We hebben nagedacht of we deelnemers toch iets konden bieden. Daarvoor hebben we een opdracht voor studenten geformuleerd en de verbinding met het bestaande project ‘de Supermarkt Safari voor mensen met een LVB' van Fieke gemaakt. Van deze ervaringen hebben we nu gebruik gemaakt."

“Die opdracht bestaat uit het achterhalen wat de strategie van supermarkten is om de schapindeling aan te passen. We verwachten dat die per supermarkt verschilt,” zegt Clark. Aan de hand van de informatie die de studenten verzamelen, schrijven zij een scenario voor een online supermarktbeleving. Ze moeten dan ook weten hoe de verschillende schappen eruit horen te zien.

Het doel is dat ze een prototype van de safari zelf maken, met behulp van 360 graden-camera’s. “Per stap die je zet, net als in Google Streetview, wordt dan informatie gegeven. Afhankelijk van de uitkomsten is dat informatie over de strategie van de schapindeling, maar ook over de gezondheid van bepaalde producten of tips om de verleiding van ongezonde producten – bijvoorbeeld die bij de kassa liggen - te weerstaan.”

Hoe de online Supermarkt Safari er exact uit gaat zien, hangt af van de 1e opdracht van de studenten. In de 2e fase zullen studenten van de Academie IT en Mediadesign bij het project worden betrokken. “Als het scenario staat en we ons gaan buigen over de 360 graden-uitwerking, maken we bijvoorbeeld ook pas keuzes over hoe in we de informatie aanbieden. In tekst, beeld, gesproken of op een andere manier”, zegt Clark.

 

Headerfoto: Mika Kraft