Keuzehulp Re-integratie bij psychische klachten voor werkenden

Vaak weet je zelf het beste wat belangrijk voor je is en wat je nodig hebt. Om een goed besluit te kunnen nemen is het goed dat je jouw situatie en wensen bespreekt met je werkgever, de bedrijfsarts of re-integratieadviseur. Zo komt de kennis van je werkgever, de bedrijfsarts of re-integratieadviseur samen met jouw kennis over jouw persoonlijke situatie en wensen.

Je bent niet verplicht om samen te beslissen. Het kan prettig zijn om jouw situatie en wensen te bespreken met je werkgever, de bedrijfsarts of re-integratieadviseur. Zodat jullie uiteindelijk samen een beslissing kunnen nemen over de aanpak die het best bij jouw situatie past. Toch kan het zijn dat je geen keuze kan of wilt maken. Of dat je niet weet wat je wilt. Dit kun je altijd aangeven tijdens het gesprek. Je kunt dan samen beslissen dat je werkgever, de bedrijfsarts of re-integratieadviseur op dat moment de keuze voor jou maakt. Vertel dan wel zo goed mogelijk wat jouw situatie is, zodat de ander deze informatie mee kan nemen in de keuze. Je kunt ook vragen of de keuze uitgesteld kan worden of dat je iemand kan meenemen om je te ondersteunen bij het samen beslissen, zoals een partner of vriend. Hieronder zie je hoe de behoefte om mee te beslissen kan verschillen tussen werknemers:

"Regie bij degene die zich ziek gemeld heeft, [want] in de eerste plaats gaat het om diens gezondheid. Je weet zelf het beste wat goed voor je is."
​- Werknemer uitgevallen door psychische klachten

"Ik had er behoefte aan dat die beslissing voor mij werd genomen. Mijn leidinggevende voelde dat goed aan en deed dat ook."​
- Werknemer uitgevallen door psychische klachten

Re-integratie spoor 1 betekent dat je terugkeert naar werk bij je eigen werkgever. In eerste instantie is dat in je eigen werk, maar je kunt ook (tijdelijk) terugkeren in een andere functie. Bij re-integratie spoor 2 ga je (tijdelijk) werken bij een andere werkgever. Dat gebeurt als er bij je eigen werkgever geen passend werk is waarin je kunt re-integreren. Wanneer dit tweede spoor wordt gestart, is per situatie verschillend. Volgens de wet moet het tweede spoor in ieder geval op zijn laatst starten als je 1 jaar ziek bent, tenzij de bedrijfsarts of arbeidsdeskundige heeft aangegeven dat je nog wel bij je eigen werkgever kunt re-integreren.

Ben je zes weken ziek? En lijkt het langer te gaan duren? Dan vult de bedrijfsarts een formulier in. Dat heet de Probleemanalyse. Op basis van de Probleemanalyse geeft de bedrijfsarts je een advies over je terugkeer naar werk. In de Probleemanalyse staat:

• waarom je minder of niet kunt werken
• waardoor je je eigen werk niet kunt doen
• wat kan helpen om weer te gaan werken.
  ​Bijvoorbeeld:
  • beginnen met minder uren en steeds iets meer uren gaan werken
  • andere werktijden
  • iets veranderen op de werkplek
  • tijdelijk ander werk doen
  • tijdelijk geen nachtdiensten doen

Om jezelf voor te bereiden, kan het helpen om het formulier van een probleemanalyse eens te bekijken en voor jezelf in te vullen. Je vindt het formulier hier: Probleemanalyse.

Als de bedrijfsarts je het advies geeft om weer (deels) te gaan werken, dan praat je hierover met je werkgever. Samen maak je afspraken over hoe je weer gaat werken. Je gebruikt hierbij de adviezen van de bedrijfsarts. De afspraken die je samen maakt, schrijft je werkgever op in het Plan van aanpak. Het Plan van aanpak moet klaar zijn in de achtste week dat je ziek bent. 

Ben je 1 jaar ziek? Dan bespreek je samen met je werkgever hoe je re-integratie in het afgelopen jaar is gegaan. En of je op de goede weg bent om terug te keren naar het werk. Dit heet de Eerstejaarsevaluatie. Je vult dan samen het formulier '(Eerstejaars)evaluatie' in. Je werkgever moet erop toezien dat dit gebeurt.

Vind je samen met je werkgever dat het Plan van aanpak nog steeds voldoet? Dan werk je gewoon verder aan de re-integratie zoals je hebt afgesproken. Willen je werkgever en jij iets veranderen in het Plan van aanpak? Stel deze dan bij en geef de verandering ook aan op het formulier '(Eerstejaars)evaluatie'. Je ontvangt een kopie van het formulier. Bewaar deze kopie goed.

Ben je bijna 2 jaar ziek en nog niet (volledig) aan het werk? Dan bekijk je, samen met je werkgever, tijdens de eindevaluatie wat je daarna gaat doen. 

Deze website is vooral gericht op mensen die in dienst zijn bij een werkgever. Toch kan de informatie ook nuttig zijn voor zzp’ers. Deze website is bedoeld om je te ondersteunen in je re-integratieproces. Dat doen we als eerste door je informatie te geven: wanneer worden welke keuzes gemaakt? Wat zijn de wettelijke regels en procedures waarmee je in jouw situatie te maken krijgt? Met wie krijg je te maken tijdens je terugkeer naar werk? Zo ben je beter geïnformeerd. Ook geven we je tips voor wat je zelf kan doen om mee te beslissen.
Daarnaast willen we je met deze website ook steun en begrip geven voor je situatie. Bijvoorbeeld via ervaringsverhalen. Maar ook via ervaringen en uitspraken van andere werknemers, die zij met ons gedeeld hebben tijdens interviews of in een vragenlijst. Deze uitspraken vind je door de tekst heen. 

Deze keuzehulp is gebaseerd op het wetenschappelijke en praktijkgerichte onderzoek Samen beslissen in re-integratie. Dit onderzoeksproject is gesubsidieerd door het Arbeidsdeskundig Kennis Centrum (AKC). De auteurs zijn verbonden aan het Bijzonder Lectoraat Arbeidsdeskundigheid van de HAN University of Applied Sciences. Dit lectoraat heeft als doel om kennis te ontwikkelen die arbeidsdeskundigen en andere professionals ondersteunen om goede re-integratie dienstverlening (begeleiding/adviezen) te kunnen geven aan werknemers en werkgevers. De keuzehulp is gebaseerd op interviews met werknemers, groepsgesprekken met ervaringsdeskundigen en een vragenlijst onder panelleden van stichting MIND. Uit de resultaten bleek dat werknemers vooral behoefte hebben aan informatie en (h)erkenning. Daarbij is emotionele ondersteuning heel belangrijk. In deze keuzehulp hebben we geprobeerd om aan deze behoeften tegemoet te komen. Informatie hebben we zoveel mogelijk gehaald uit bestaande producten (bijvoorbeeld van het Kennisplatform Uitkomstgerichte Zorg), maar dan aangepast aan de situatie van re-integratie. Het geven van emotionele ondersteuning op een website is moeilijker, maar hierin proberen we tegemoet te komen door ervaringsverhalen en door het gebruik van (anonieme) citaten uit de interviews en vragenlijst.  

Op basis van ons onderzoek hebben we een ‘werknemersreis’ gemaakt. Hierin wordt de terugkeer naar werk als een reis beschreven. Per fase hebben we acties en doelen in kaart gebracht en geven we aan met wie werknemers contact hebben. Ook kun je zien welke emoties, behoeften en uitdagingen werknemers zoal ervaren bij de terugkeer naar werk. Je vindt de werknemersreis in het document hieronder.

In ons onderzoek hebben we ook een vragenlijst afgenomen onder panelleden van Stichting MIND. We hebben mensen die in de afgelopen 3 jaar op hun werk zijn uitgevallen met psychische klachten, gevraagd naar hun ervaringen en behoeften rondom samen beslissen bij re-integratie. De resultaten vind je in het document hieronder.