Project Taakverschuiving van eerstelijn naar burgers Samenredzaamheid

De gezondheidszorg vraagt om een andere manier van denken, doen en organiseren waarbij de samenwerking tussen professionals in welzijn en zorg én met burgers lokaal wordt versterkt. 

Taakverschuiving binnen de huisartsenpraktijk, van huisartsen naar praktijkondersteuners, physician assistants en verpleegkundig specialisten, heeft tot nu toe de toenemende zorgvraag (vergrijzing, multimorbiditeit) en het verplaatsen van zorg naar de eerstelijn kunnen opvangen. Steeds meer vragen zijn echter niet medisch van aard en bovendien neemt de personeelsschaarste toe.

In de toekomst is een andere wijze van inrichten van de gezondheidszorg van belang om vragen van burgers op te kunnen vangen. Ook vraagt dit om anders handelen van professionals. Het is belangrijk om samenwerking met het sociale domein en met de burger (nulde lijn) te versterken; deze samenwerking wordt nog onvoldoende benut.

Het project heeft tot doel om eerstelijnsorganisaties in een interprofessioneel verband (preventie, welzijn, zorg) én sociale netwerken en andere burgerinitiatieven in de lokale context duurzaam te laten samenwerken, zodat verschuiving van (preventieve) taken/activiteiten van eerstelijn naar burgers mogelijk wordt. Investering hierin draagt bij aan gezonde, vitaal functionerende burgers en samenredzaamheid.

Het project richt zich op het meso-niveau, als katalysator om de beweging in de lokale context - ofwel in de buurt, wijk of dorp - op gang te brengen. Dit gericht op de verschuiving van (preventieve en gezondheidsbevorderende) taken van de eerstelijn naar nulde lijn, waar samenredzaamheid centraal staat. Het project vormt daarmee een verbindende schakel tussen alles wat er op individueel niveau (micro-niveau) gebeurt én op beleidsniveau (macro-niveau) en is daarmee uniek.

De aanpak is een (participatief) actiegerichte methode, waarbij enerzijds kennis wordt ontwikkeld ter verbetering van de praktijk en anderzijds verbetering in de praktijk wordt gerealiseerd. Het is een dynamisch en iteratief proces, waarbij 3 communities (buurt, wijk of dorp) en de adviesgroep actieve participanten zijn.

Parallel aan de actiegerichte methode vindt er onderzoek plaatst naar de effecten die deze nieuwere werkwijze op meso-niveau (lokale context) oplevert, middels kwalitatieve en kwantitatieve onderzoeksmethode. Ervaringsverhalen nemen in het onderzoek een belangrijke plaats in.

Het project beoogt de volgende praktische hulpmiddelen te ontwikkelen:

• Handreiking voor samenwerking tussen burgerinitiatieven, eerstelijnsorganisaties en beleidsorganisaties in de eerstelijn.
• Gemeenschappelijk begrippenkader voor burgerinitiatieven, eerstelijnsorganisaties en beleidsorganisaties in de eerstelijn.
• Nieuwe producten en doorontwikkeling producten Succesvol samenwerken in wijknetwerken.
• Inzicht in (ervaren) effecten van de taakverschuiving naar burgers en samenwerking met burgers.

Dit project van het Lectoraat Organisatie van Zorg en Dienstverlening is gefinancierd door het Ministerie van VWS en wordt samen met de Stichting Kwaliteit en Ontwikkeling Huisartsenzorg (KOH) uitgevoerd.