Achtergrond
Samen met de afdeling Eerstelijnsverpleegkundigen van de beroepsvereniging Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland (V&VN) is met succes gewerkt aan de inrichting van een nationaal programma voor richtlijnontwikkeling. Dit programma is ondergebracht bij het programma Ontwikkeling Kwaliteitsstandaa
Vanuit dit programma heeft het lectoraat Wijkverpleging 2 nationale richtlijnen voor wijkverpleegkundigen ontwikkeld:
- 1 richtlijn over de omgang met eenzame (oudere) patiënten in de wijk;
- 1 richtlijn palliatieve zorg in de thuissituatie.
Richtlijn Eenzaamheid
Ongeveer 40% van de Nederlandse bevolking voelt zich eenzaam; onder sommige groepen zoals migranten en oudere mantelzorgers komt eenzaamheid nog vaker voor. Eenzaamheid betekent niet alleen persoonlijk lijden, maar vormt ook een maatschappelijk probleem. Eenzaamheid brengt namelijk aanzienlijke kosten voor de gezondheidszorg met zich mee, die mogelijk deels vermijdbaar zijn.
Wijkverpleegkundigen en verzorgenden worden vaak geconfronteerd met patiënten die zich eenzaam voelen en sociaal geïsoleerd zijn. Goed wetenschappelijk gefundeerde kwaliteitsstandaarden voor het indiceren en uitvoeren van zorg op dit terrein, ontbreken. De handelingsverlegenheid van wijkverpleegkundigen in deze is groot.
Het project 'Richtlijn Eenzaamheid' beoogt in dit gemis te voorzien door een kwaliteitsstandaard te formuleren die wijkverpleegkundigen helpt bij het signaleren en inschatten van aard, risico’s en gevolgen van eenzaamheid en het kiezen van de juiste zorg. De kwaliteitsstandaard is ook bruikbaar voor andere professionals in de eerstelijnszorg.
Samen met de VU hebben we onderzoek gedaan naar de stand van zaken in het wetenschappelijk onderzoek naar preventie en ‘behandeling’ van eenzaamheid onder ouderen (op individueel en op wijkniveau) en het door verpleegkundigen te gebruiken meetinstrumentarium.
De kwaliteitsstandaard helpt door middel van:
- onderbouwde adviezen over het vroegtijdig en correct signaleren van risicofactoren en verschillende vormen van eenzaamheid bij ouderen;
- inzicht in de mogelijkheden van preventie en interventie (waaronder e-health) door wijkverpleegkundigen zelf;
- inventarisatie van criteria voor verwijzing naar andere zorg- en hulpverleners.
Deze richtlijn is eind 2020 afgerond.
Richtlijn Palliatieve zorg thuis
Verpleegkundigen en verzorgenden hebben een belangrijk aandeel in de palliatieve zorg. Zij moeten het mogelijk maken dat patiënten in de laatste levensfase goed worden verzorgd en thuis kunnen sterven.
De kwaliteit van zorg, kwaliteit van leven en kwaliteit van sterven van de patiënt in de palliatieve fase en diens naasten staat voorop. Maar wijkverpleegkundigen hebben hier handvatten voor nodig.
In samenwerking met het NIVEL-literatuuronderzoek hebben we onderzoek gedaan naar de best practices in de palliatieve zorg in de thuissituatie. De resultaten ervan zijn gebruikt voor het formuleren van deze richtlijn.
In de richtlijn staan 4 modules met adviezen op het gebied van:
- Versterken van eigen regie van patiënten en naasten
- Herkennen van de palliatieve fase en indicatiestelling
- Proactieve zorgplanning, afstemming en informatieoverdracht
- Competenties van (wijk)verpleegkundigen en verzorgenden
Dit project wordt medio 2021 afgerond.