Hoe gaan we om met de ruimte?

Donderdag 19 juni: De Nacht van de Ruimte. Een uitverkocht openluchttheater met een publiek van ruim 700 mensen in De Goffert. Associate lector Kim Meijer vertegenwoordigde de HAN temidden van een divers pluimage van wetenschappers en cultureel-artistieke voortrekkers uit Nijmegen en omgeving. Hierbij stond Kim stil bij de grotere ethische vragen over onze omgang met de ruimte die ons is gegeven als mens.

Kim nam het publiek mee in een sprankelend betoog over onze plaats onder de zon. Soms werd ze daarbij onderbroken door een vrolijk orkest brulkikkers, die in de aanliggende vijvers van het Gofferttheater vertoefden. Die pakten overduidelijk ook hun plekje onder de zon.
 
Volgens Kim – terwijl ze verwijst naar de filosoof Pascal – gaan de meeste mensen op de volgende manier met deze ruimte in, zij claimen deze ruimte en zeggen: dit is mijn plaats onder de zon. Dat doen ze niet alleen fysiek, maar ook door te bouwen aan een bepaalde identiteit: hoe we onszelf on- en offline aan de buitenwereld presenteren. Echter slaat deze gerichtheid op onze identiteit of ik makkelijk door in een vorm van narcisme. Social media versterken dat effect al jaren. 

Is er ook nog wat buiten die identiteit, of dat 'ik'? Dit is een belangrijke vraag want die plaats onder de zon delen we altijd al met de Ander. Kim vervolgt haar verhaal daarom met de filosoof Emmanuel Levinas. Volgens Levinas is menszijn er zijn voor de Ander. En er zijn voor de Ander betekent verantwoordelijk zijn voor die Ander. Levinas denkt deze verantwoordelijkheid tot het extreme: wij zijn volgens hem oneindig verantwoordelijk voor de Ander. Bij Levinas is de Ander de andere mens.

Maar kunnen we de aarde niet ook als Ander denken? En doet de aarde niet ook een appèl op ons en onze verantwoordelijkheid? Aan de ene kant kun je zeggen dat Levinas een te zware last op onze schouders legt. Aan de andere kant, en dat benadrukt Kim in haar betoog, is juist het feit dat wij er als mensen kunnen zijn voor de Ander als mens en als aarde wat ons tot mensen maakt. Dat noemt Levinas de goedheid van de mens. 

Als HAN bieden we praktijkgerichte oplossingen op vragen uit het werkveld. Maar soms is het goed om voorafgaande aan het bieden van die oplossingen stil te staan bij het waarom, en over waar we precies voor verantwoordelijk zijn.

Kims associate lectoraat Business Ethics zet hierbij concrete stappen - zowel in de praktijk als voor het beroepsonderwijs.