Niet meer zwijgen over seksueel geweld

Met het project ‘Omgang met seksualiteit en seksueel geweld’ wil het projectteam het onderwerp meer ingebed in het curriculum van de bacheloropleiding Pedagogiek krijgen. Hanneke: “Zodat de studenten de juiste competenties hebben om in hun werk met jeugdigen dit thema aan te snijden. Bijvoorbeeld door preventief in te zetten op gezonde seksualiteit, maar ook weten hoe ze seksueel geweld signaleren en doorverwijzen bij een melding. Het is belangrijk dat we dit thema aanpakken, niet meer zwijgen over seksueel geweld.” Bij het project zijn naast docenten met expertise, ook ervaringsdeskundigen en studenten betrokken.

Naast dat de studenten kennis nodig hebben voor het uitoefenen van hun beroep, zijn ze mogelijk ook zelf slachtoffer van seksueel geweld. Het project heeft als 2e doel de studentbegeleiding te verbeteren. Elle Verheijden, docent Pedagogiek en lid van het projectteam, licht toe: “Hier gaat het over preventie en begeleiding van studenten Pedagogiek en Social Work die te maken hebben gehad met seksueel geweld. Belangrijk uitgangspunt is: wat wil het slachtoffer. Welke stappen kan een slachtoffer zetten als het gaat om hulp vragen of een klacht indienen.”

Sinds #metoo en de aflevering van BOOS over The Voice of Holland, is er meer aandacht voor grensoverschrijdend gedrag, maar “er is al jaren te weinig aandacht voor seksueel geweld, terwijl het aantal gevallen alleen maar toeneemt”, vertelt Hanneke. “De invloed en impact van sociale media en porno wordt onderschat. Loverboys zoals je die vroeger had, zie je niet meer. Ze zitten allemaal online. Wie hapt kan de volgende dag nog als prostituee ingezet worden. 11 procent van de vrouwelijke studenten in het hoger onderwijs wordt slachtoffer van seksueel geweld. Dat is niet alleen heftig, maar ook een aanleiding voor veel problemen zoals gedragsstoornissen of trauma. Er is mede door #metoo en Boos meer begrip voor het slachtoffer, maar in het onderwijs is nog weinig aandacht voor het thema, terwijl het bij studenten leeft.” Onlangs hadden de 3e-jaars Pedagogiek een themadag. De workshop over Seksualiteit & Jongeren zat binnen een paar minuten vol.

Veel studenten Pedagogiek gaan in de jeugdhulpverlening werken. Toch ziet het projectteam dat er amper aandacht is voor de genderrollen (man/vrouwrollen) bij seksueel geweld bij Pedagogiek. Ook niet in bijvoorbeeld de Richtlijnen Seksuele ontwikkeling of Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming. “Natuurlijk zijn er ook mannelijke slachtoffers. Je ziet wel dat vrouwen veelal het slachtoffer zijn en mannen de daders”, vertelt Hanneke. Ruim 25 % van de mannelijke daders is minderjarig. Juist in preventie valt veel te winnen, gaf ook Herman Bolhaar, Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen, in Nieuwsuur aan. Elle: “De preventie komt dan ook bij onze studenten te liggen. Daarom vinden we het belangrijk om in ons curriculum mee te nemen hoe ze omgaan met seksualiteit. En ook hoe ze jeugdigen leren grenzen aan te geven. En: to educate the boys.”

Hanneke vult aan: “Ook is het belangrijk dat studenten weten hoe ze met trauma omgaan. We moeten ons ervan bewust zijn dat seksueel geweld in het westen, samen met kindermishandeling, de belangrijkste veroorzaker van trauma. Dit uit zich bij meiden vaak in bijvoorbeeld depressies of borderline klachten. Traumasensitief handelen is van belang bij begeleiding van jeugdigen met een trauma.”

Elle: “We zien studenten bij wie ervaringen uit het verleden boven komen tijdens de opleiding. In de opleiding is er aandacht voor onderwerpen als kindermishandeling, machtposities en ervaringsleren, dan komen gebeurtenissen uit het verleden boven. Daarom is het ook belangrijk dat de studentbegeleiders en ook docenten weten hoe ze hiermee om moeten gaan. Daar richten we ons ook op met dit project.”

Hier ligt ook een kans voor de HAN zelf. “Ten eerste willen we voorkomen dat onze studenten met seksueel geweld te maken krijgen. De ondertekening van het manifest Let’s Talk About Yes van Amnesty International, is een goede 1e stap geweest”, vindt Hanneke. “Duidelijke gedragsregels is hopelijk een volgende.” Plus, de meeste studenten in Nederland weten niet waar ze hulp vinden op hun hoger-onderwijsinstelling, blijkt uit een onderzoek dat I&O Research in opdracht van Amnesty International uitvoerde in 2021. Hanneke: “De sociale kaart is ook bij onze medewerkers niet goed bekend. Ook een duidelijk protocol wat je doet bij een melding en welke interventies je inzet, zijn er nog niet.”

Het projectteam is volop bezig om het curriculum aan te scherpen op dit thema, studentbegeleiding te verbeteren en zet zich vol in om de deskundigheid van de medewerkers te vergroten.