Muziekinterventies verminderen stress

Hoge stressniveaus hangen nauw samen met fysieke en emotionele problemen, zoals:

• Hart- en vaatziekten
• Chronische pijn
• Angststoornissen
• Depressie
• Burn-out
• Verslavingen

Om met de dagelijkse stressoren te kunnen omgaan, nemen miljoenen mensen over de hele wereld hun toevlucht tot kalmerende middelen. Deze middelen hebben veel schadelijke bijwerkingen, waaronder verslaving en misbruik.

Het is dan ook van belang om de effecten en toepasbaarheid van korte, niet-farmacologische interventies voor het verminderen van stress onder de aandacht te brengen. Voorbeelden van deze interventies zijn het luisteren naar en maken van muziek.

Muziek wordt al tientallen jaren gebruikt om stress te helpen verminderen, bijvoorbeeld door muziekactiviteiten (zoals zingen of musiceren), muziek beluisteren voor een specifieke patiëntengroep en door live muziektherapie van muziektherapeuten.

Met een systematische review heeft het team van onderzoekers een meta-analyse uitgevoerd van 104 gerandomiseerde, gecontroleerde onderzoeken met in totaal 9.617 deelnemers, waarvan er 4.838 deelnamen aan een muziekinterventie groep (muzikale activiteiten of muziektherapie) Deze vonden plaats in klinische, medische en aan werk of studie gerelateerde settings. De overige 4.779 vormden de controlegroep.

Uit de resultaten van de meta-analyse blijkt dat muziek stress en de schadelijke gevolgen daarvan voor de gezondheid kan verminderen, doordat:

• Muziek de fysiologische effecten waarmee stress gepaard gaat, zoals toegenomen bloeddruk en ademhalingssnelheid, blijkt te kunnen verminderen;
• Muziek invloed heeft op de activiteit in hersenstructuren waarvan we weten dat ze een belangrijke rol spelen bij emotionele processen en dat ze psychologische, aan stress gerelateerde verschijnselen opwekken, zoals het gevoel het niet meer aan te kunnen, verdriet en emotioneel controleverlies.

De schrijvers concluderen dat muziekinterventies de fysiologische en psychologische verschijnselen die verband houden met stress, doeltreffend verminderen in verschillende settings: de geestelijke gezondheidszorg, poliklinische settings, tijdens operaties en in het dagelijks leven.

Deze studie heeft belangrijke gevolgen voor de praktische toepassing van muziekinterventies om stress te verminderen. Het belangrijkste is dat de studie uitwijst dat muziekinterventies werkzaam kunnen zijn.

Muziekinterventies kunnen heel eenvoudig en zonder hoge kosten worden opgenomen in het dagelijks leven en in medische settings. Bovendien hebben ze geen bijwerkingen. Daarom zijn de in deze studie aangetoonde matige rustgevende effecten van muziekinterventies, veelbetekenend voor de preventie en behandeling van problemen die verband houden met stress.

Het Meta-Analyse onderzoeksteam bestaat uit samenwerkende wetenschappers van de Universiteit van Amsterdam (UvA), KenVaK (Lectoraat Kennisontwikkeling vaktherapieën), de HAN, de Open Universiteit (OU) en Zuyd Hogeschool.

Martina de Witte is hoofdauteur van de onderzoekspublicatie. Zij is promovenda aan de UvA, docent Vaktherapeutische en Psychologische Studies bij de HAN, onderzoeker bij STEVIG, KenVak en bij het lectoraat Ethiek van Verbinding met Mensen met een Verstandelijke Beperking. 

Download

• 'Effects of Music Interventions on Stress-Related Outcomes: A Systematic Review and Two Meta-Analyses', in: Health Psychology Review (Open Access), Martina de Witte, Anouk Spruit, Susan van Hooren, Xavier Moonen & Geert-Jan Stams.