Armoede-Experience: zelf ervaren wat financiële onzekerheid met je doet

De Armoede-Experience bestaat uit 2 routes: het ene verhaal is van Arnold, hij leefde lang in financiële onzekerheid na plotseling ontslag. Het andere verhaal is van Jessica, haar jonge gezin had jarenlang last van schulden. Arnold en Jessica deelden hun verhaal open en eerlijk met de initiatiefnemers van de Experience. Waar liepen ze tegenaan? Wat waren sleutelmomenten? Deze ervaringen werden omgezet in opdrachten en (oefen)situaties voor een ervaringsroute door de HAN. 

Samen met 14 anderen volgen Elma Vriezekolk (Zorgalliantie, thematrekker Armoede) en Marise van Telgen (student Social Work) als duo de route van Jessica. Om in de schoenen van Jessica te stappen beluisteren ze een audiofragment, ingesproken door Jessica zelf. Daarna start de route langs verschillende ruimtes met verschillende opdrachten. In een van de ruimtes treffen ze een chaos van brieven op de tafel, op de grond en in de vensterbank. Hoe schep je orde in deze chaos? Ervaringsdeskundige Arnold is aanwezig om antwoord te geven op vragen. 

De onderdelen op de Experience-route zijn verrassend. De opdrachten voelen levensecht. Het geluid van de wasmachine klinkt hard op de achtergrond terwijl Marise een schuldeiser belt om uitstel van betaling te regelen. Ondertussen klinkt herhaaldelijk een harde, indringende deurbel en tikt een stopwatch de tijd weg… de stress is invoelbaar. In een oefen-huiskamer kruipen de deelnemers onder een tafelkleed om net als Jessica en haar kinderen te schuilen als de deurbel weer een schuldeiser aankondigt. Via een audiofragment horen ze Jessica’s verhaal.

In de volle (want pauze) kantine halen Elma en Marise een krat van de voedselbank op. Er zitten verschillende producten in en wat reclamefolders van supermarkten. De opdracht: verzin een voedzaam menu voor een gezin met 2 kleine kinderen, op basis van de ingrediënten in de krat én de €50 die je maximaal te besteden hebt per week. Het blijkt een ingewikkelde klus.

Deelnemen aan de Experience betekent opdrachten uitvoeren, situaties ervaren én in gesprek gaan. In de opdracht ‘Het goede gesprek’ staan deelnemers met de rug tegen elkaar; een is Jessica, de ander een (vrijwillige) hulpverlener. Hoe zorg je dat de ander omdraait en in gesprek met je gaat? Wat zeg je wel of juist niet? Janneke Lakerveld (docent en begeleider bij Het goede gesprek): “Ik zie dat mensen erg hun best doen en verantwoorden waarom ze wel of niet omdraaien. Daarom is dit een hele impactvolle werkvorm”. Esther Schrijen (student Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, ook begeleider bij de oefening): “Mij valt op hoe belangrijk het is om veiligheid te bieden en eerst wat over jezelf te vertellen. Als je direct binnenkomt als ‘het sociale wijkteam’ dan schrikt dat af.” 

De lijst van partners die betrokken zijn bij het initiatief is groot. Het initiatief startte bij Carinda Jansen (Thematrekker Armoede bij de Werkplaats Sociaal Domein Nijmegen) en Gerjo Schepers (Financieel fit Regio rijk van Nijmegen). Na een workshop over armoede die bestond uit een presentatie en kennisuitwisseling, dachten ze: kan dat niet anders? Een grote groep betrokkenen, professionals, vrijwilligers en studenten werkten de Experience-route uit. De meest waardevolle bijdragen kwamen van de ervaringsdeskundige Arnold en Jessica zelf. Ze werken vanochtend zelf mee in de Experience. In het afsluitende audiofragment hoor je hoe zij hun leven (gelukkig) weer op de rit kregen.  

Carinda Jansen: “Wat mij het meest raakt, is de betekenis van dit project voor de mensen over wie dit gaat. De reactie van Jessica vanochtend was zo veelzeggend. Ze worstelde jarenlang met schuldeisers en kon nu opeens in hún rol kruipen. Al haar frustratie kwam in die kleine rol tot uitdrukking. Je zag aan haar hele houding hoe louterend het was om iemand af te poeieren. Als je het hebt over een project met een empowerende functie, dan heb je ‘m hier. Wat mij betreft is de missie nu al geslaagd.”

Nanne Visser en Julia Pennings (studenten Maatschappelijk Werk en Dienstverlening) hoorden Jessica haar verhaal vertellen in een van hun lessen. Ze werden geraakt en besloten Carinda te ondersteunen bij het ontwikkelen van de Experience. Nu combineren ze hun stage bij Bindkracht10 met het meedenken over de route, zorgen voor de logistieke uitvoering en briefings aan alle betrokkenen. Binnenkort gaan ze (samen met Nanne Visser) hun afstudeeronderzoek doen over de Experience. Ze gaan feedback van deelnemers verwerken en nadenken over een duurzame efficiënte vorm voor de Experience. Gezien het enthousiasme dat er vandaag naar boven komt een prachtige opdracht.

De Armoede-Experience is volop in ontwikkeling. Meer weten? Mail Carinda Jansen.