Jip en Janneke

“Dus, als ik het goed begrijp … ?” Ik ben begonnen met mijn praktijkgericht onderzoek en heb eigenlijk maar 1 taak: zo helder mogelijk op papier krijgen wat belangrijk is voor het onderzoek. Ik probeer een gesprek samen te vatten, in de hoop verduidelijking te krijgen. Dan hoor ik mezelf praten. Ik gebruik zoveel vage termen, dat ik meteen realiseer dat samenvatten op deze manier weinig zin heeft.  

Hoe vaak doen we alsof we iets echt goed snappen? Doorvragen dan maar. "En wat betekent dat dan concreet?" Naast me zie ik studiegenoten kijken met een blik die doet verraden dat ze het eigenlijk ook niet helemaal snappen. Diep geconcentreerd, wenkbrauwen iets opgetrokken, een lege blik, maar priemende ogen. Als je erop let, zie je die blik vaker dan je denkt.  Als vrijwel alle zelfstandige naamwoorden in de zin ineens Engelse woorden zijn of wanneer het woord innovatie herhaaldelijk valt. Dan wordt er, tegen beter weten in en met een zeker hoofd, ‘ja’ geknikt. Tref je het helemaal ongelukkig, dan vallen de punten aan het eind van iedere zin ook weg.

Ondertussen luister ik naar het antwoord op mijn vraag, maar de situatie verergert. Ingewikkelde, lange woorden worden aan elkaar geplakt. 'Concreet' biedt nog weinig soelaas. Ik eindig het gesprek met een hoofd vol ingewikkelde zinnen en veel steekwoorden op papier.  

Even later vraagt iemand wat het onderwerp van mijn praktijkgericht onderzoek is. “Dat is een hele goede vraag. Heb je even? Ik moet nadenken hoe ik dat het beste kan verwoorden”, verontschuldig ik mezelf. Ik had me nog zo voorgenomen 1 zin uit mijn hoofd te leren en die er dan vloeiend, in 1 keer uit te gooien. Ik begin wat te stuntelen over ‘de ondersteuning van, voor, zelfmanagement en dat dan verbeteren’ en schiet zelf in de lach. “Vraag het me over 2 weken nog eens”.  

Ik sta niet alleen in mijn gestuntel. Ik heb nog maar zelden een student die bezig is met zijn scriptie, in 2 zinnen helder horen uitleggen waar diegene mee bezig is. Zeker als de ander in een totaal ander werkveld zit. Gek, eigenlijk. Het woord 'onderzoek' valt, en meteen zijn we de draad kwijt.  

Eenmaal thuis speur ik in de onderzoekomschrijving naar de bewuste zin. De zin waarvan ik me had voorgenomen ‘m van binnen tot buiten te kennen. Dan snap ik weer waarom ik zo onwijs loop te stuntelen als ik in simpele woorden wil uitleggen waar ik mee bezig ben. In de bewuste ellenlange zin gebruik ik meerdere keren ‘van’ om de boel aan elkaar te plakken. De zin zegt, net als het grootste gedeelte van de omschrijvingen, minder dan ik dacht. 

Ik pak pen en papier, begin te strepen en te herschrijven. ‘Concreet’, spreek ik mezelf nog even toe. Na wat geknutsel met woorden heb ik de kern te pakken. Ja, nu is het al meer Jip en Janneke-taal. Mijn priemende ogen veranderen en mijn wenkbrauwen zakken. Ik hoor 1 van de docenten aan het begin van het blok nog zo zeggen dat 'praktijkgericht onderzoek belangrijk is voor het science-gedeelte van de opleiding, voor de kritische houding en de innovatie'. Dat snap ik best, maar misschien is de wetenschap iets te kunnen uitleggen in simpele, Nederlandse woorden, wel net zo relevant.