Kairos, Art and Sustainability International Week Symposium Centre for Creativity

De duurzaamheidscrisis wordt soms ook wel de moeder aller crises genoemd. Vooraanstaande denkers en filosofen zoals Bruno Latour, Donna Haraway en Timothy Morton betogen dat dit alles te maken heeft met de manier waarop onze economieën gericht zijn op allesverzengende groei en daarmee uitputting van de brandstoffen van die groei.

Deze economische klok tikt meedogenloos en neemt ons mee in een logica van hebben (Chronos) en een overheersende planmatigheid en voorspelbaarheid van onze levens. Maar is het niet eigenlijk een logica van zijn en het centraal stellen van de ervaring die we daarmee verleerd lijken te zijn? Deze laatste logica kunnen we Kairos noemen. Hoe vinden we deze laatste logica, en levenswijze weer terug? Zouden kunst en cultuur via hun betekenisgevende kracht daar een rol in kunnen spelen?

Op deze vraag ging key-note spreker Arie Altena in. Arie is web- en archiefredacteur bij V2_Lab for the Unstable Media. Hij benadrukte dat we opnieuw fundamenteel moeten nadenken over wat natuur voor ons betekent. In het project Dark Ecology (2014-206), geïnspireerd door de ideeën van Timothy Morton over hoe we ons anders tot de natuur moeten verhouden in de klimaatkwestie, hebben verscheidene kunstenaars experimenten gedaan over hoe we daar via een kunstervaring toe kunnen komen.

Daartoe maakten zij kunstwerken op locatie in een van de meest vervuilde gebieden ter wereld, het sub-arctische gebied tussen Noorwegen en Noord-West Rusland. De contrasten tussen de schoonheid van kunst en het destructieve aangezicht van een aarde die door de mens fundamenteel is vernietigd, maakt akelig duidelijk wat het betekent om een mens te zijn in de wereld van vandaag. Ook maakt het duidelijk dat de mens vanuit (zelf-)reflectie, zich kan realiseren dat echt anders moet. En juist kunst, als materiële en overdraagbare vorm van reflectie, kan deze reflectie. voeden.