30 mei 2021 Interview DNV: "We hebben meer briljante geesten nodig voor de energietransitie"

In 2013 sloegen de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) en een aantal bedrijven de handen ineen, om samen te werken aan twee grote uitdagingen. Ten eerste: meer personeel opleiden, dat goed geëquipeerd is voor de energietransitie. Ten tweede: noodzakelijke kennis ontwikkelen en innovaties tot stand brengen. Het Sustainable Electrical Energy Centre of Expertise (SEECE) was geboren.

Acht jaar later is samenwerking onverminderd relevant. Maar waarom eigenlijk? Op die vraag geven SEECE-partners antwoord in een serie artikelen. In deze eerste editie leggen Theo Bosma (Program Director, Power & Renewables) en Sander Domensino (HR Manager Energy Systems) uit wat de grootste uitdagingen in de energietransitie zijn, welk effect die hebben op DNV en welke rol samenwerking hierin speelt.

DNV weet als geen ander hoe de energietransitie verloopt. De energietak van het bedrijf doet wereldwijd onderzoek vanuit drie vestigingen. “De windresearch doen we in Bristol, zonneresearch in Barcelona en in Arnhem kijken we sterk naar energy systems. De systeemdynamiek is heel belangrijk, daarom richten we ons op powergrids en doen we systeemresearch”, zegt Bosma. Onderdelen van het energiesysteem oefenen steeds meer invloed op elkaar uit.

“Een voorbeeld: Als klanten een windpark willen bouwen, dan helpen we ze met energy assessment. Hoeveel windenergie kun je hiervandaan halen? Hoe plaats je de turbines optimaal? Et cetera. Vroeger optimaliseerde je de windturbine. Dan keek je naar de mastfundatie, de turbine zelf en de wieken. Maar nu zijn de parken zo groot, dat de ene turbine invloed heeft op de anderen. Dus je bent niet meer bezig met het optimaliseren van een turbine, maar je moet het design van een heel windpark aanpassen.”

Een windpark staat ook niet op zichzelf. De energie die het opwekt beïnvloedt allerlei elementen in het energiesysteem. Op technisch én economisch vlak. “Meer windenergie betekent niet alleen dat je meer power moet transporteren, maar ook dat de dynamiek van het systeem anders wordt. Dus dat je tijden met overschot kunt krijgen, bijvoorbeeld. En dan is het interessant om – ik noem maar wat – elektrisch te gaan verwarmen. Want in tijden van overschot is de prijs in theorie nul”, zegt Bosma.

Dankzij de brede kennis van DNV is het bedrijf in staat om vooruit te kijken. Jaarlijks komt de Energy Transition Outlook uit, een blik op het wereldwijde energiesysteem met voorspellingen tot 2050. “Om te begrijpen wat er gaat gebeuren moet je een stap terug zetten en een systeemdynamisch beeld proberen te krijgen. Hoe zit dat energiesysteem nou in elkaar en wat gaat er veranderen?” Bosma spreekt over ‘the most likely future’.

Om de grote uitdagingen van de toekomst aan te kunnen, is nieuwe kennis en innovatie nodig. DNV werkt in SEECE-verband samen aan onderzoeksprojecten. Bijvoorbeeld aan CS GriP, het Cellular Smart Grid Platform. In het project wordt een aantal sub-componenten verbonden aan een off grid energienetwerk. Waaronder windmolens, zonnepanelen, bio-ethanol-generatoren en laadpalen. “We hebben heel gedetailleerd gekeken naar: hoe kunnen we werken en tegen welke kosten? Als je dat in het klein weet, dan weet je het ook in het groot.”

De grootste uitdaging in de energietransitie is het opschalen van energietechnologie, vertelt Bosma. “We weten ongeveer wat we moeten doen: meer windmolens, meer zonnepanelen, meer warmtepompen in de gebouwde omgeving, de industrie elektrificeren. Maar de schaal is immens. Hoe krijgen we dat allemaal gebouwd? Als je technisch kijkt, dan is systeemintegratie een uitdaging. Hoe krijgen we die enorme hoeveelheden duurzame energie op een betrouwbare en betaalbare manier in ons netwerk?”

Maar de uitdagingen in de energietransitie zijn niet alleen technisch van aard, vertelt Sander Domensino. Om de klimaatdoelen te halen, zijn ook meer mensen nodig. Maar het wordt steeds moeilijker om goed opgeleid personeel te vinden. “Voor mij is de grootste uitdaging de war on talent. We hebben meer briljante geesten nodig om de energietransitie vorm te geven in het tempo dat we willen.”

“We zoeken mensen met een opleiding elektrotechniek, natuurkunde, werktuigbouwkunde en mensen die verstand hebben van data”, zegt Domensino. Door in SEECE-verband aan projecten te werken, brengt DNV studenten in aanraking met de energietransitie. “Voorheen gingen studenten ergens stagelopen, en dan hadden ze geluk of pech. Nu zitten er allerlei projecten in een studiecarrière. Dat is heel mooi. Studenten krijgen op verschillende momenten, vanuit verschillende invalshoeken, te maken met partijen in de energiesector.”

Een van de projecten die studenten in aanraking brengt met de energietransitie is het New Energy vehicles Fueling Station (NeFuSta), dat ook wel ‘het tankstation van de toekomst’ genoemd wordt. Er werd onderzoek gedaan naar een tank- en laadfaciliteit voor voertuigen, die tegelijkertijd het elektriciteitsnet ondersteunt. Uit het project blijkt dat een dergelijk systeem netverzwaring – en daarmee maatschappelijke kosten – kan voorkomen.

Helpen dit soort energieprojecten de sector aan nieuw personeel? Domensino klinkt hoopvol. Hij ziet dat jongeren gemotiveerd zijn om bij te dragen aan een schone toekomst. “De wereld is veranderd. In 2015, het jaar waarin het Akkoord van Parijs is ondertekend, is een soort omslagpunt geweest. Toen dachten mensen: nu moeten we echt wat gaan doen.” Bosma vult aan: “Dat merk ik ook bij de generatie van nu. Een stukje zingeving. Dat mensen de wereld een beetje willen verbeteren.”

“En het mooie van de energietransitie is dat het ook kan”, vervolgt Bosma. “We hebben elektrische auto’s, we hebben zonnepanelen, we hebben warmtepompen, we hebben zonnecollectoren, we hebben waterstof, we hebben elektrolysers. Dus je kunt een bijdrage leveren aan de oplossing en dat is natuurlijk heel inspirerend.”