Monitoringstool REMIND voor mantelzorgers van mensen met dementie

Crisissituaties komen vaak voor bij mensen met dementie en leiden regelmatig tot acute opnames in het ziekenhuis of het verpleeghuis. ‘Kleine crises’ zijn daarom belangrijke aangrijpingspunten voor een preventieve interventie die uitgevoerd kan worden door zorgtrajectbegeleiders / casemanagers dementie. Het concept kleine crises is vaak nog niet bekend. Ook blijkt uit onderzoek onder mantelzorgers van mensen met dementie dat de ondersteuning van mantelzorgers niet altijd aansluit bij de behoefte van de mantelzorg of dat het juiste moment voor begeleiding wordt gemist.

Het doel van dit project is om de REMIND-monitoringtool breder geschikt te maken, dus ook passend voor mantelzorgers met onvoldoende of beperkte gezondheidsvaardigheden. De hoofdvraag luidt: “Hoe kunnen zorgtrajectbegeleiders de REMIND-monitoringtool effectief inzetten bij mantelzorgers van thuiswonende mensen met dementie, in het bijzonder mantelzorgers met onvoldoende of beperkte gezondheidsvaardigheden?”

In de periode 2018 tot 2021 heeft het Radboud Alzheimer Centrum van het Radboudumc een digitale monitoring tool voor mantelzorgers ontwikkeld en getest in co-creatie met mantelzorgers en professionals: REMIND (REsilience Monitor of INformal care in Dementia; Oostra et al, 2023). Er zijn twee versies van de tool: een versie voor partners van een thuiswonende persoon met dementie en een versie voor een familielid, vriend of naaste die niet in huis woont bij de persoon met dementie. Het doel van deze tool is om crisisopnames bij thuiswonende mensen met dementie te voorkomen en te verminderen. Uit eerder onderzoek blijkt namelijk dat ‘kleine crises’ zoals vallen, dwalen, infecties en gedragsproblemen negatieve invloed hebben op het welzijn en de veerkracht van mantelzorger en op die manier crisisopnames veroorzaken (Oostra DL. et al, 2020). Meer informatie over het gebruik en toepasbaarheid van de REMIND-monitoringtool is in de bijlage te vinden. De pilot naar de haalbaarheid van de REMIND-monitoringtool toonde aan dat mantelzorgers zich meer bewust zijn van de situaties die hun veerkracht beïnvloeden in de zorg voor hun naaste (Oostra, 2023). Professionals gaven aan dat zij door het gebruik van de REMIND-monitoringtool de afname van veerkracht van de mantelzorger eerder op het spoor kwamen en gerichter door konden vragen op ‘kleine crisessituaties’. Daarmee is er sprake van een goed voorbeeld van passende zorg voor de groeiende doelgroep thuiswonende mensen met dementie (Oostra DL et al., 2019).

In de pilot is de REMIND-monitoringtool niet uitgetest en niet geschikt gemaakt voor mensen met lage gezondheidsvaardigheden. Omdat één op de drie volwassenen in Nederland over onvoldoende of beperkte gezondheidsvaardigheden beschikt (Heijmans et al., 2024) is het belangrijk om REMIND-monitoringtool geschikt te maken voor deze doelgroep. Ouderen, mensen met een lagere opleiding en mensen met een slechtere ervaren gezondheid hebben vaker te maken met onvoldoende of beperkte gezondheidsvaardigheden dan respectievelijk jongeren, mensen die hoger opgeleid zijn, en mensen die hun gezondheid als beter ervaren (Heijmans et al., 2024). Ook streven we ernaar om de tool breed toegankelijk te maken voor alle mantelzorgers van een naaste met dementie en zorgtrajectbegeleiders. Voor het breed inzetbaar maken en borgen van de tool is aanvullende financiering nodig. We hopen hier in de loop van 2025 verder mee aan de slag te gaan.

• Minke Nieuwboer 
• Jose Peeters (werkt inmiddels niet meer bij de HAN)
• Dorien Oostra