Kim Meijer pitcht op DEMAND
Associate lector Business Ethics Kim Meijer pitchte op 25 september op het community event van DEMAND over AI en ethiek. Vanuit de bedrijfsethiek presenteerde Kim een alternatieve visie op onze omgang met Artificial Intelligence.
De rol van ethiek
De snelle ontwikkeling van AI zorgt voor een groeiende aandacht voor ethiek. Overheden, bedrijven en kennisinstellingen stellen ethische richtlijnen op en benoemen ethics officers om verantwoord gebruik van AI te stimuleren. Volgens Meijer is dat een begrijpelijke, maar soms te snelle reactie. Zo kunnen organisaties de ongemakkelijke ethische vragen vermijden door ethiek snel te vertalen naar regels en protocollen.
De mens als vrij wezen
In haar lezing benadrukte Meijer dat het nadenken over AI niet los te zien is van de vraag wat de mens is. Vrijheid vormt daarbij het uitgangspunt. Mensen zijn fundamenteel vrij — niet bepaald door rollen, normen of technologie, en daarmee ook niet bepaald door AI. Vanuit die vrijheid ontstaat ook verantwoordelijkheid: de plicht om bewust te kiezen hoe we AI willen gebruiken.
Het denken van filosofen zoals Simone de Beauvoir en Emmanuel Levinas vormt een belangrijke inspiratiebron. Waar De Beauvoir vrijheid ziet als het vermogen om eigen keuzes te maken, wijst Levinas op verantwoordelijkheid als een morele oproep die voorafgaat aan keuze of regel.
Vertragen als morele oefening
In plaats van steeds sneller te reageren op technologische vernieuwing, pleit Meijer voor vertraging. Ethiek vraagt om reflectie en om het toelaten van onzekerheid. “We moeten leren verdragen dat niet alles direct opgelost kan worden,” aldus Meijer. Door ruimte te creëren voor gesprek en moreel beraad kunnen professionals beter afwegen wat verantwoord is.
Van regels naar bewustzijn
De lezing maakte duidelijk dat verantwoordelijkheid in het tijdperk van AI verder gaat dan het volgen van gedragscodes. Het vraagt om een actieve houding waarin mensen zelf nadenken over de gevolgen van hun keuzes. Door vrijheid en verantwoordelijkheid met elkaar te verbinden, ontstaat volgens Meijer een ethiek die niet verstijft in regels, maar uitnodigt tot bewust handelen.
DEMAND is een initiatief dat inzichten op het gebied van AI Engineering, Data Engineering en Data Management met de datavraagstukken uit de praktijk. Bij dit onderzoekstraject zijn 3 hogescholen (HAN, Saxion en Fontys) en 16 partners betrokken. Door samen te komen, problemen in kaart te brengen en kennis te bundelen werken we samen aan een gemeenschappelijke toolbox.