HAN-studenten werken in Sparkcentre in interprofessioneel team aan de inzet van VR in zorg en welzijn Ouderen worden gezonder door virtuele wandeling in natuur

man met vr bril kijkt omhoog

Wijkdocent Elize van Heuveln werkt in het gezondheidscentrum van Oosterhout, Nijmegen-Noord en Slijk-Ewijk. Veel oudere inwoners zijn eenzaam en bewegen te weinig. Sommigen kunnen ook niet naar buiten, omdat ze slecht ter been zijn. Daar bedachten HAN-studenten iets op: een virtuele natuurbeleving.

De diverse zorgverleners van ONS Gezondheidserf bevorderen de optimale gezondheid en welzijn voor de inwoners van ONS verzorgingsgebied zoveel mogelijk in nauwe samenwerking met de patiënt en de natuur in de omgeving.

Verbinden van professionals

Elize: “Een van de vragen die het Sparkcentre kreeg was om de zorgverleners die op het gezondheidserf werken meer te verbinden. De groep wilde zich ook meer profileren als groep professionals die vanuit één visie werken. Het Sparkcentre denkt mee in de netwerken. Hoe kun je de verschillende professionals verbinden. En vooral ook, hoe kun je ze verbinden aan de inwoners van de gemeenten Overbetuwe en Nijmegen.”

Eenzaamheid en bewegingsarmoede

Elize: “Een andere vraagstuk was dat veel oudere inwoners eenzaam zijn en ook dat ze te weinig bewegen. Vanuit het Sparkcentre zetten studenten steeds een reeks van tien verschillenden beweeg- en ontmoetingsactiviteiten op. De bewoners geven input, de studenten bedenken een activiteit en voeren deze ook uit met bewoners en zo mogelijk een zorverlener. Ieder voorjaar is er een activiteit onder de naam Lentekriebels en in het najaar organiseren de studenten de Herfstkleuren.

Uitgangspunt bij deze activiteiten is dat de activiteiten in de natuur zijn of te maken hebben met de natuur. Van buitenzijn en door natuurbeleving worden mensen gezonder. Door de ontwikkeling en uitvoering van deze activiteiten ontmoeten studenten en ouderen elkaar en zijn ze met elkaar in gesprek. Een voorbeeld van een activiteit die eerder is georganiseerd was Walking voetbal. Deze activiteit was vooral populair bij mannen die sommige andere activiteiten teveel “voor vrouwen” vonden. In oktober en november van dit jaar konden bewoners meedoen met een wandeling door de Oosterhoutse uiteraarwaarden, of bewegen met een vitaalcoach op Landgoed Oosterhout. Het idee is dat als bewoners de activiteit leuk vinden dat ze die dan zelf (met behulp van vrijwilligers) voortzetten. “

Virtuele activiteiten

De bewoners reageren enthousiast op de activiteiten lentekriebels en herfstkleuren. Maar al snel bleek dat niet iedereen mee kan doen. Sommige mensen zijn slecht ter been en kunnen niet mee naar buiten. En sommige ouderen die eerder meededen vinden het jammer dat ze nu ze minder goed te been zijn niet meer mee kunnen doen. Hoe mooi zou het zijn als we die mensen een natuurbeleving kunnen geven in een virtuele omgeving? Uit onderzoek blijkt dat de effecten van groene omgevingen al positief kunnen zijn door alleen maar te kijken naar natuurbeelden. Dus voor deze groep inwoners bedachten studenten en medewerkers van het Sparkcentre een virtuele natuurbeleving.

Een eerste projectgroep van vier studenten onderzochten de behoefte en ontwikkelde vorig semester twee activiteiten. Uit gesprekken met de ouderen bleek dat de inwoners graag de uiterwaarden weer eens willen zien. En ze willen meer weten over het landgoed Oosterhout. Na gesprekken met de tuinbaas van het landgoed en met een medewerker van de historische kring maakten de groep studenten een tekst voor een VR-film. Deze tekst gaf aanknopingspunten voor de opname van de beelden en werd later ook bij de film ingesproken om de beleving te intensiveren. De film werd gemaakt door bureau VRIDZ (VR in de zorg). ONS Gezondheidserf beschikt nu over en virtuele struinroute door de Oosterhoutse uiterwaarden en een wandeling over het landgoed Oosterhout.

Implementatie van de VR-films

Daarna kwam de huidige groep van drie Sparkstudenten. Zij maken nu een plan hoe ONS Gezondheidserf de twee films kan gaan gebruiken. Wat heeft ONS Gezondheidserf nodig om de films te implementeren? En hoe willen ze dat gaan doen? Als je VR gaat inzetten moet je wel een en ander regelen. De vrijwilligers die met de bril naar ouderen gaan moeten weten hoe het werkt, er zelf handig mee zijn en vooral ook er zelf enthousiast over zijn. Je moet ook kijken hoe je de professionals als huisarts, logopedist of diëtist bereikt; zij kunnen aangeven welke ouderen behoefte hebben aan een virtuele wandeling door de natuur. De studenten ontwikkelden posters en flyers (die op ONS Gezondheidserf in de wachtkamers kunnen hangen en liggen) en kennisclips om mensen te informeren. Uiteraard maken ze ook gebruik van de bestaande kanalen waar de dorpen en wijken mee werken.

Reacties van inwoners zijn goud waard

De drie studenten gingen ook zelf bij ouderen op bezoek met een VR-bril. In het kader van een activiteit die alle vijfentwintig studenten van het Sparkcentre moeten doen gaat iedere student op bezoek bij een inwoner die daar behoefte aan heeft.

Yentl, student logopedie: “De reactie van mevrouw op de VR-wandeling was goud waard. Ze werd helemaal enthousiast en begon meteen te vertellen over dat wat ze zag, een omgeving die ze goed kende van vroeger. Het was ook mooi dat je door de VR-film heel leuk met elkaar in gesprek kwam, dat hielp echt.”

Micha, student Social Work organiseerde een try-out voor verschillenden professionals. Deze sessie was voor de studenten ook inspiratie wat ze kunnen opnemen in hun implementatieplan. Micha: “Iedereen was enthousiast over wat ze zagen en ervaarden. Naast dat professionals het belangrijk vinden om bewoners de natuur te laten ervaren, vinden ze het vooral een prachtig middel om met mensen in gesprek te komen. Ik vind VR zelf een verrijking van het sociaal domein en zie veel mogelijkheden om VR in te zetten. Juist omdat het zo’n impact heeft op de mensen die de VR-films zien.”

Joni, student Verpleegkunde: “We hebben ook gesproken met professionals die VR verbinden aan emdr-therapie, dat is ook heel interessant.”

Eind Januari sluiten de huidige sparkstudenten hun project af. Ze gaan nog in gesprek met De Zonnebloem en Buurtzorg om ideeën op te doen. Micha, Yentl en Joni leveren dan een implementatieplan op voor de inzet van de VR-films bij ONS Gezondheidserf. Daarin staat dan bijvoorbeeld hoe je de films kunt inzetten, hoeveel mensen ONS Gezondheidserf per maand wil bereiken met de VR-films, een goeie instructie voor de vrijwilligers, een plan hoe je de vrijwilligers kunt werven en enthousiasmeren, hoe je kunt zorgen dat de professionals van ONS Gezondheidserf de film kennen en zien. De volgende groep Sparkstudenten gaat aan de slag met de werkelijke implementatie.

En de inwoners hoeven niet bang te zijn dat ze na twee films alles hebben gezien: er is al subsidie voor twee nieuwe films. De inwoners nemen dan bijvoorbeeld een kijkje op een hele bijzondere gerobotiseerde boerderij en het Landgoed Loenen. Maar misschien dat tijdens de bezoeken aan bewoners met de VR-bril de komend weken de bewoners ook nog zelf met nieuwe film ideeën komen. Maar daarover later meer.

HAN Open Digital Horizons

Dit studiejaar laten we vanuit het HAN-brede programma HAN Open Digital Horizons in een serie interviews collega’s aan het woord over leren en werken met ict bij de HAN. HAN Open Digital Horizons is het HAN-brede professionaliseringsprogramma met betrekking tot leren, lesgeven en werken met ict. Digitalisering van het hbo-onderwijs in de richting van meer flexibel, toekomstgericht onderwijs voor een digitale samenleving, is een complexe innovatie. Docenten, leidinggevenden en onderwijsondersteuners spelen hierin een cruciale rol. Op www.han.nl/leren-en-werken-met-ict vind je alle informatie, zowel over ondersteuning en professionalisering als informatie over het programma.