DEMAND: Samen bouwen aan een stevig datafundament voor AI-onderzoek

Hoe zorg je ervoor dat hogescholen niet allemaal afzonderlijk hetzelfde wiel uitvinden als het gaat om data en AI? Het SPRONG-project DEMAND (Data-Engineering en -MAnagement in Dataketens) biedt een krachtig antwoord op die vraag. Binnen dit landelijke initiatief bundelen lectoraten van verschillende hogescholen hun krachten om gezamenlijk te werken aan een stevig fundament voor datagedreven onderzoek en innovatie.

Inmiddels zijn er al mooie resultaten geboekt. Zo worden op alle drie de betrokken hogescholen datalabs ingericht – een belangrijke mijlpaal van het project. Daarnaast is er een centraal kennisplatform in voorbereiding die vanaf januari toegankelijk wordt, en worden er events georganiseerd om kennis te delen met een bredere community, waaronder bedrijven en publieke organisaties. Wat het project bijzonder maakt, is de betrokkenheid van partners en deelnemers die zich vanuit intrinsieke motivatie aansluiten om samen te werken aan gedeelde uitdagingen. 

DEMAND is een SPRONG-project, medegefinancierd door Regieorgaan SIA (onderdeel van de Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek NWO), en heeft een looptijd van acht jaar. Inmiddels zijn we 2,5 jaar onderweg. De eerste vier jaar zijn gefinancierd; voor de tweede fase wordt aanvullende financiering aangevraagd. Hogescholen als Fontys, Saxion en de HAN zijn betrokken, met Stijn Hoppenbrouwers, lector Data & Knowledge Engineering, als penvoerder van het project. 

Voor het HAN-zwaartepunt Slim was nog geen SPRONG-project gestart. “Leuk, al die AI-toepassingen,” aldus Kees van de Sant, projectleider DEMAND, “maar zonder een solide datafundament kom je nergens. Vanuit die gedachte is DEMAND ontstaan.” Het project sluit daarmee naadloos aan bij de ambitie van de HAN om op elk zwaartepunt minimaal één SPRONG-project te realiseren.

Binnen DEMAND is gekozen voor focus: het brede veld van data en AI is opgedeeld in zeven hoofdthema’s. Per thema is een werkgroep actief, waarin onderzoekers en professionals van verschillende hogescholen en partners samenkomen. Ze brengen in kaart waar iedereen aan werkt, welke tools worden gebruikt en waar de grootste uitdagingen liggen. De werkgroepen voeren zelf geen onderzoek uit, maar signaleren kansen en verbinden partijen die dat wél kunnen doen.

De werkgroepen functioneren als kenniskring en worden actief als communities ingericht. Ze komen tweewekelijks of 1 x per maand bijeen en vormen een waardevol netwerk waarin kennis wordt gedeeld, nieuwe onderzoeksvragen ontstaan en bestaande uitvragen worden opgepakt. Hieruit kunnen nieuwe onderzoeksprojecten ontstaan waarbij de opgedane kennis terugvloeit naar de werkgroepen en daarbuiten waardoor een continue leercyclus ontstaat met uiteindelijk een positieve impact op de maatschappij. 

Een van de belangrijkste verdiensten van DEMAND is de totstandkoming van datalabs op alle drie de betrokken hogescholen. Wat een datalab precies is, wordt momenteel verder uitgewerkt, maar het doel is helder: het creëren van fysieke of virtuele plekken waar praktijk, onderzoek en onderwijs samenkomen rondom datavraagstukken. Dit is een directe opbrengst van de samenwerking binnen DEMAND. 

“DEMAND is geen project dat je er even bij doet,” zegt Kees van de Sant. “Het is een strategische investering in samenwerking, kennisdeling en het bouwen aan een toekomstbestendig ecosysteem voor data en AI.”