Promotie-onderzoek

Sociale rechtvaardigheid door 'art-based communities'

voor schilderdoek

Mensen met een verstandelijke beperking leven nog te vaak in een sociaal isolement. Hoe kunnen zij gelijkwaardiger deelnemen in onze samenleving? Art-based communities waarin mensen met en zonder beperkingen samen kunst maken zijn wellicht een goed middel voor een sociaal rechtvaardigere samenleving

Met haar promotie-onderzoek ‘Social Justice for People with Intellectual Disabilities through Art-Based Communities’ kijkt Anja Zimmermann hoe kunstprojecten en kunstateliers ingezet worden om een vrij en autonoom leven van mensen met een verstandelijke beperking te bevorderen. Hiervoor wordt een leergemeenschap opgericht die bestaat uit mensen met en zonder beperking, studenten beeldende therapie en andere deelnemers.

Snelle info

Projectleider:

Anja Zimmermann

Startdatum:

1 feb 2021

Status:

Lopend

Looptijd:

Tot feb 2026

Aanleiding van het onderzoek

Hoewel bestaande literatuur beschrijft dat 'art-based communities' het potentieel hebben om sociale rechtvaardigheid te bevorderen, worden de theoretische aannames niet ondersteund door empirisch onderzoek. Er zijn geen beschrijvingen gevonden die laten zien hoe 'art-based communities' worden ontworpen, welke werkmethoden worden gebruikt, welke factoren sociale rechtvaardigheid binnen deze gemeenschappen belemmeren en bevorderen, en hoe machtsverschillen worden aangepakt. Beeldend therapeuten die gebruik maken van art-based communities lijken te putten uit hun praktijkkennis.

Om deze kenniskloof te dichten is onderzoek wenselijk. Bestaande art-based communities kunnen worden verkent en beschreven en hun ontwerp en werkmethodes kunnen in kaart worden gebracht om mogelijkheden voor mensen met een verstandelijke beperking in onze samenleving te vergroten.

Doel

In het promotie-onderzoek staat de volgende vraag centraal:

Hoe kunnen op kunst gebaseerde gemeenschappen (art-based communities) sociale rechtvaardigheid bevorderen voor mensen met een verstandelijke beperking?

Subvragen:
1. Hoe kan sociale rechtvaardigheid voor mensen met een verstandelijke beperking worden begrepen en gerelateerd aan art-based communities?
2. Hoe worden art-based communities ontworpen en op welke manier bevorderen ze sociale rechtvaardigheid?
3. Wat zijn de waargenomen ervaringen / effecten van deelnemers die sociale rechtvaardigheid bevorderen?
4. Wat kunnen we leren van deze ontwerpen en ervaringen voor nieuwe praktijken die sociaal rechtvaardigheid bevorderen voor mensen met een verstandelijke beperking?

Het promotietraject

Het onderzoek bestaat uit een 4-tal studies:

  1. Anja start haar promotie-onderzoek met een literatuur review. Wat is al over art-based communities bekend, en wat niet?
  2. Vervolgens maakt ze een case study van van kunstprojecten waarin mensen met en zonder verstandelijke beperking samenwerken. Ze gaat hun samenwerking bestuderen, de sociale mechanismen en welke rol kunst daarin heeft.
  3. Daaruit komt de 3e grote studie voort: die van de learning community. De droom van Anja is om een leergemeenschap te ontwerpen waar studenten beeldende therapie, mensen met een beperking en mensen uit het publieke domein kunst met elkaar maken. 
  4. Daarna is het tijd de grote vraag te beantwoorden: hoe kunnen art-based communities sociale rechtvaardigheid voor mensen met een verstandelijke beperking bevorderen?

Kunst kan mensen verbinden

Het onderwerp sociale rechtvaardigheid gaat Zimmermann aan het hart. “Als beeldend therapeut heb ik 20 jaar werkervaring met mensen met een verstandelijke beperking. Door mijn master Humanistiek heb ik daarnaast ervaren wat de humanistiek - de studie van de mens - ons beroep te bieden heeft. Wat bij mij steeds terugkwam was: hoe kunnen we de samenleving rechtvaardig met elkaar vormgeven?”

op palet

Bijdrage aan het onderwijs

Het voorgenomen onderzoek zal in de kern (studie 3) bestaan uit een samenwerking in de driehoek onderwijs-onderzoek-werkveld (leergemeenschap). Deze wordt gevormd door mensen met een verstandelijke beperking, studenten beeldende therapie uit hoofdfase 1 en deelnemers uit het publieke domein (nader te bepalen). 
 
Voor de studie Vaktherapie - Beeldende Therapie is een onderwijseenheid vormgegeven waarin studenten samen met studenten van de HAN Sterkplaats (jongvolwassenen met ervaringskennis op het gebied van het hebben van verstandelijke beperking), met kunstgecentreerde activiteiten op zoek gaan naar wat autonomie en authenticiteit voor hen betekenen.
 
Het promotieonderzoek levert enerzijds casuïstiek voor dit onderwijs (art-based research, inclusief/responsief onderzoek, praktijkverbetering voor mensen met een verstandelijke beperking). Anderzijds levert het input voor een ethisch-kritische (beroeps)houding ten aanzien van mensen met een verstandelijke beperking. Het promotieonderzoek helpt om het onderwijs een stevige inhoudelijke, ethische en methodische basis te geven.
 
Het promotie-onderzoek biedt mogelijkheden voor bachelor afstudeeronderzoek bij deelstudies zoals dataverzameling en data analyse.

Meer weten over dit project? Neem contact op met:

Lectoraat
 

ETHIEK VAN VERBINDING MET MENSEN MET EEN VERSTANDELIJKE BEPERKING

Wij doen onderzoek naar het verbeteren van een betekenisvolle verbinding met mensen met een verstandelijke beperking en hun naasten. Dit doen we met partijen uit het werkveld. We bekijken vooral hoe normatieve professionalisering van beroepskrachten kan bijdragen aan ondersteuning van deze groep.

zorgprofessional speelt muziek af bij vrouw met syndroom van down