Investeer in persoonlijke aandacht en ondersteuning

De documentaire ‘Resilience’ gaat over een Amerikaans onderzoek. Dat onderzoek toonde aan dat jonge kinderen die ‘toxic stress’ ervaren – bijvoorbeeld door misbruik of een onveilige situatie - op latere leeftijd meer gezondheidsklachten ontwikkelen en eerder overlijden. Deze langdurige stressvolle ervaringen richten grote schade aan in de hersenen, waardoor naast fysieke problemen ook mentale- en sociale problemen vaker voorkomen.

Voorafgaand aan de InScience-vertoning vindt een voorgesprek plaats met Robin Smits. Robin werkt als Ervaringsdeskundige bij het Lectoraat Versterken van Sociale Kwaliteit van de HAN. Hij volgde een opleiding om zijn ervaringen – onder meer pesten en uitsluiting op jonge leeftijd, uitval vanwege depressie en gediagnostiseerd autisme - in te zetten als professional. Hij helpt zijn collega’s door een ander perspectief te bieden tijdens het onderzoek. Zelf heeft Robin moeite met bureaucratische processen. Iets wat hem kwetsbaar maakt als je bijvoorbeeld veel formulieren moet invullen om in aanmerking te komen voor een regeling of uitkering.

Petra Molenaar, Wethouder Werk & Inkomen Gemeente Nijmegen, zit ook in de zaal en volgt met interesse het gesprek. Zij erkent dat wantrouwen niet het uitgangspunt moet zijn in bureaucratische systemen. Ook is ze hoopvol: door extra financiering vanuit de overheid is een project gestart waarbij de gemeente met alle uitkeringsgerechtigden in gesprek gaat om hun persoonlijke situatie tegen het licht te houden. “Persoonlijke aandacht en maatwerk is ontzettend belangrijk”, weet ervaringsdeskundige Robin als geen ander.

De film Resilience toont de beweging die is ontstaan naar aanleiding van deze Amerikaanse medische doorbraak. Aan de hand van de ACE (Abusive Childhood Experience)-vragenlijst worden risicogevallen opgespoord. Een hoge score betekent hoog tijd voor een ondersteunende aanpak.  Daarvoor is aandacht en maatwerk nodig, zoals Robin al benoemde. Dat staat dan ook centraal om de hoogst scorende mensen op de ACE-vragenlijst te ondersteunen. Het doel is om resilience, ofwel veerkracht, bij hen te vergroten, om zo de effecten van de traumatische jeugdervaringen tegen te gaan. Zo is er een speciaal onderwijsprogramma voor jonge kinderen in probleemwijken en is er aandacht voor hun ouders, die vaak zelf ook hoog scoren op de ACE vragenlijst. De sociaal werker die op huisbezoek komt, heeft aandacht voor hun persoonlijke problemen en angsten. Deze investeringen betalen zich later dubbel en dwars terug door het uitblijven van medische kosten, verminderde criminaliteit en nog veel meer, zo eindigt de film.

Focusgebied Health van de HAN brengt kennis rondom het verkleinen van sociaaleconomische gezondheidsverschillen ook vaak onder de aandacht. Dat doen we in het onderwijs en onderzoek van de HAN. De film Resilience sluit daar goed op aan, hoe Amerikaans de verpakking ook is. De boodschap uit deze film is er een die vaker gehoord mag worden. 

Nog waardevoller is het om de boodschap te horen uit de mond van een ervaringsdeskundige zelf, ook al is deze Amerikaanse methode met de ACE-vragenlijst wellicht niet de heilige graal. Zo merkte Robin op aan het eind van het voorgesprek: “Ik heb zelf de vragenlijst ook ingevuld en scoorde beslist niet hoog, maar kwam op latere leeftijd wel in de problemen terecht”.