Vervolg onderzoek naar sociale kwaliteit

15 december 2022Leestijd : 3 minuten

Rechtvaardigheid, gelijkwaardigheid, solidariteit en menselijke waardigheid zijn de centrale waarden van sociale kwaliteit. Het Lectoraat Versterken van Sociale Kwaliteit draagt bij aan een samenleving waarin deze waarden het kompas vormen. Het lectoraat is met 4 jaar verlengd.

Nijmegen mensen in winkelstraat met kerk op achtergrond

“We zijn blij dat we weer 4 jaar door mogen met onze onderzoeken naar het verminderen van onrechtvaardige ongelijkheden in de mogelijkheden voor mensen om mee te doen”, vertelt Lector Lisbeth Verharen trots. Sociale ongelijkheden staan momenteel maatschappelijk en politiek breed in de belangstelling. Er zijn verwachtingen richting de landelijke overheid, maar ook gemeenten krijgen hierin een cruciale rol met in hun kielzog verschillende maatschappelijke organisaties.

Lisbeth: “Ik vind het belangrijk om in het sociaal domein steeds te vertrekken vanuit het perspectief van de mensen waar het over gaat. Namelijk: mensen in kwetsbare situaties. Welke belemmeringen ervaren zij in volwaardig mee kunnen doen en wat denken zij dat er nodig is? Vervolgens kijken we hoe vrijwilligers, professionals, organisaties en beleid daar zo goed mogelijk op kunnen aansluiten.”

De onderzoekers van het lectoraat werkten de afgelopen jaren aan tientallen projecten. Zo onderzochten zij in het project ‘Samenwerken aan duurzaam herstel’ hoe mensen met psychiatrische kwetsbaarheid kunnen leven op een manier die bij hen past en hen goed doet. Het project ‘Sociaal Werk op alle niveaus’ geeft met de ontwikkelde gesprekstool sociaal werkers inzicht op welke niveaus zij interventies kunnen uitvoeren. De handreiking van het project ‘Welkome wijk’ biedt handvatten voor wat er nodig is om te komen tot een wijk waarin iedereen zich thuis voelt. En in het ‘Zakgeldproject’ leren kinderen die opgroeien in armoede omgaan met geld. Dit is slechts een greep van de resultaten uit de vele projecten.

Het lectoraat focust zich de komende jaren op het werken aan bestaanszekerheid. Bestaanszekerheid is de zekerheid van voldoende en voorspelbaar inkomen, de zekerheid van werk en van mee kunnen doen in de samenleving. Maar ook de zekerheid van een dak boven je hoofd in een geschikte en betaalbare woning. In een veilige en prettige omgeving, met snelle en toegankelijke dienstverlening.

Daarmee levert het lectoraat een belangrijke bijdrage aan het zwaartepunt Fair Health van de HAN. Dit zwaartepunt richt zich op het verkleinen van sociaaleconomische gezondheidsverschillen. Bestaansonzekerheid is een gevolg en oorzaak van deze gezondheidsverschillen. Het lectoraat legt het accent op collectief en structureel niveau om bestaanszekerheid te realiseren en de rol van sociaal werkers daar in.

Naast het begeleiden van individuen en gezinnen, hebben sociaal werkers ook een taak in het versterken van groepen en gemeenschappen. Daarnaast is het signaleren en aanpakken van structurele oorzaken van problemen van mensen van belang. Landelijk woedt de discussie of de Social Work-opleidingen studenten niet beter moeten voorbereiden op deze laatste taak. Structurele oorzaken van problemen kunnen liggen in het functioneren van professionals of organisaties, in het beleid van organisaties, gemeenten en de landelijke overheid of in wet- en regelgeving. Lisbeth: “Voor het signaleren en aanpakken van deze structurele oorzaken kunnen sociaal werkers methoden van politiserend werken inzetten.”

“Onze studenten willen er zijn voor mensen, bijdragen aan hun kwaliteit van leven, zodat iedereen een waardig leven kan leiden. Veel studenten willen ‘helpen’. In sociale opleidingen leer je wat helpend is. Vaak is het helpend om er voor een persoon te zijn, te luisteren naar wat iemand meemaakt en belangrijk vindt. Maar dat is niet altijd wat er nodig is”, legt Lisbeth uit.

“Het kan zijn dat het voor die persoon helpend is als je iets heel anders doet. Bijvoorbeeld in het geval van een jonge vrouw met een psychische kwetsbaarheid die zich eenzaam voelt en graag meer verbinding wil met mensen in de wijk. Natuurlijk kijk je met haar wat zij wil en kan doen aan haar situatie. Maar het is wellicht veel meer helpend als je ook kijkt hoe welkom zij is in de wijk. Dat je navraagt of en hoe stigma leven in de wijk en het onderlinge contact belemmert. Het is heel helpend voor haar én voor anderen als je daarin iets probeert te veranderen zoals bij het project Welkome Wijk.”

Vaak is het helpend om er voor een persoon te zijn, te luisteren naar wat iemand meemaakt en belangrijk vindt. Maar dat is niet altijd wat er nodig is.”

De projecten en activiteiten van het lectoraat krijgen onder meer gestalte in de Werkplaats Sociaal Domein Arnhem en Nijmegen (WSDAN). In de Werkplaats werkt het lectoraat met diverse gemeenten, zorg- en welzijnspartners en docenten en studenten van de sociale en zorgopleidingen samen. Zowel regionaal als landelijk. “Deze samenwerking maakt het mogelijk om de maatschappelijke impact te creëren die wij wensen. Het lectoraat wil in het sociale domein aanwezig zijn, daar waar het leven van mensen zich ook daadwerkelijk afspeelt. Daar waar de sociale kwaliteit onder druk staat, wat tot uitdrukking komt in bestaansonzekerheid. Daar waar informele en formele partijen samen bijdragen aan het versterken van sociale kwaliteit. En waar het gaat om het versterken van de rol van de professional en sociaal werk. We hebben zin in de komende 4 jaar!”