Sociaal Werk op alle niveaus (SWAN)
Iedere werkdag zetten sociaal werkers zich in voor mens en samenleving. Voor ieder vraagstuk proberen zij de best mogelijke aanpak te vinden. Welke interventies zet je in bij welke casus en hoe verantwoord je je keuze? De resultaten van het onderzoeksproject 'Sociaal Werk op alle niveaus' (SWAN) helpen bij het maken van keuzes.
Sociaal werkers houden zich bezig met het versterken van sociaal functioneren van mensen. En met de sociale kwaliteit van de samenleving rond maatschappelijke kwesties als eenzaamheid, armoede en schulden. Hierbij werken ze op drie niveaus:
- het niveau van de individuele inwoner/huishouden/gezin;
- het niveau van de groep/buurt/wijk/gemeenschap;
- het maatschappelijk niveau: organisatie/beleid/samenleving.
Vaak ligt de focus op het eerste niveau, dat wat direct voor handen is, terwijl er mogelijkheden voor het oprapen liggen op de andere niveaus. In gesprek met je collega’s kom je vaak tot meer – outside the box – ideeën en vind je steun in het agenderen van structurele problemen.
Gesprekstool en kaartenset
HAN-onderzoekers en een onderzoeker van Movisie ontwikkelden samen met sociaal werkers een gesprekstool in de vorm van een kaartenset. Hiermee krijgen sociaal werkers een completer beeld over wat van invloed is op de praktijksituatie en welke mogelijkheden tot interventies dit oplevert. Aan de hand van de kaarten worden drie rondes doorlopen. In elke ronde staan een hoofdvraag en een opdracht centraal die door de deelnemers in dialoog beantwoord en verkend worden. Iedereen zet zijn expertise in. Soms worden experts uitgenodigd. De praktijksituatie wordt daarmee bekeken vanuit meerdere perspectieven. Dit leidt tot meer verdieping en andere inzichten.
Verantwoorden van je handelen
"Door middel van de gesprekstool vergroot je als sociaal werker je handelingsvaardigheden en versterk je het signaleren", vertelt Richard Sleegers, HAN-docent en één van de onderzoekers in het project. De tool begint bij de bedoeling, waar doen we het voor? Dan volgt een perspectiefwisseling, wie en wat spelen een rol? Speelt er een moreel dilemma, dan vraagt dat aandacht. Zijn er gedeelde signalen, dan bundel je die. "Zo maakt een sociaal werker een goede afweging tussen mogelijke interventies op meerdere niveaus, maar kijkt hij ook naar vervolgacties. Waar ga je mee starten en wie of wat heb je daarvoor nodig? Dit is heel bruikbaar voor het verantwoorden van je handelen, zeker als je een signaal ‘hogerop’ aan moet kaarten."
Sociaal werker aan het woord
In deze video vertelt trainer en sociaal werker Melanie de Kater hoe de kaartenset haar ondersteunt bij complexe vraagstukken. "Met deze tools kunnen we ons werk nog beter afstemmen op een situatie. Ook zijn we in staat onze signalen beter te agenderen en te verwoorden naar onze opdrachtgever."
Samenwerking
Het onderzoek en de kaartenset zijn resultaten van het HAN Lectoraat Versterken van Social Kwaliteit in samenwerking met Movisie. Onderzoekers hebben samengewerkt met vier teams van sociaal werkers. Zij brachten zelf casussen in die verder onderzocht zijn. Voor het inzetten van de tools is een e-learning te volgen bij Movisie.
Meer informatie over dit project is ook te vinden op han.nl/swan
