HO-tour minister Bussemaker aan HAN: doorstroom mbo-hbo-wo en aansluiting arbeidsmarkt
Minister Jet Bussemaker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (OCW) sprak tijdens haar HO-tour op woensdag 29 oktober 2014 met studenten, docenten, bestuurders en werkgevers in de regio Oost. Onder meer is gesproken over hoe het hoger onderwijs er in de toekomst uit moet zien. Het belangrijkste thema was de doorstroom mbo-hbo-wetenschappelijk onderwijs en de aansluiting op de arbeidsmarkt.
Balans tussen kennis en kunde
In haar inleiding benadrukte de minister dat voor de hoger opgeleide professionals van de toekomst er een goed evenwicht moet zijn tussen kennis en kunde. Uiteraard is vakinhoudelijke kennis als basis belangrijk, maar het is in veel gevallen niet denkbeeldig dat bij het toetreden tot de arbeidsmarkt die kennis voor een deel al is verouderd.
'Bovendien leiden we ook mensen op voor beroepen die nu nog niet bestaan', aldus Bussemaker. Om te kunnen omgaan met snelle én onverwachte veranderingen moeten professionals flexibel, wijs, betrokken en creatief zijn; de zogenoemde 21st century skills. Aan die nodige competenties moet het hoger onderwijs de nodige aandacht geven.
Maatschappelijke vraag
De vraag naar hoger opgeleiden is groter dan het aanbod, zo stelde de minister vast. Daar ligt een grote uitdaging, ook voor deze regio. Mede daardoor is een goede doorstroom van mbo naar hbo en van hbo naar wetenschappelijk onderwijs (wo)belangrijk.
'Hierbij moeten we ons afvragen hoe studenten het beste uit zichzelf kunnen halen. Weliswaar is mbo4 een belangrijke opstap naar het hbo, maar dat hoeft niet voor elke mbo'er per se het perspectief te zijn. Het is wel van belang dat studenten de nodige kansen krijgen om door te stromen. Tegelijkertijd moet duidelijk zijn aan welke professionals werkgevers behoefte hebben.'
Vorming (Bildung) van studenten
Kees Boele, voorzitter van het CvB van de HAN, accentueerde in zijn gesproken column (download de column in pdf) de vorming - ook wel Bildung genoemd - van studenten als een bijzonder belangrijke taak van ons publiek gefinancierde hoger onderwijs.
Vanzelfsprekend is voor de arbeidsmarkt het onderwijsdoel het bereiken van een 'kwalificatie' uiterst belangrijk. Maar, zo betoogde hij, 'socialisatie' en 'persoonvorming' worden steeds belangrijker. Hij ging bij het benoemen van deze doelen een eeuwtje of 25 verder terug dan de minister en noemde het, refererend aan Plato, "4th Century Before Christ"-skills.
Professionele leergemeenschappen
Het vergt volgens de CvB-voorzitter een nieuwe 'mixture' in het curriculum voor studenten. Het gaat om onderwijs. Daarom pleitte Boele er voor om studenten ook vooral 'wijzer' te maken in professionele leergemeenschappen.
'Inhoudelijke contacten met docenten en medestudenten zijn essentieel, zeker voor het door grote vraagstukken gestuurde, multidisciplinaire onderwijs waar de samenleving behoefte aan heeft.'
In het verlengde hiervan pleitte Boele voor prestatieafspraken met de minister die meer gericht zijn op de doelen van het onderwijs en niet zozeer op de middelen. Wat de HAN betreft, zo besloot Boele zijn column, zullen idealiter zowel studenten als werkgevers het nieuwe HAN instellingsplan 2016-2020 mede ondertekenen.
Waarom de HO-tour?
De HO-tour bestaat onder meer uit 5 regiobijeenkomsten (zoals de HO-tour aan de HAN), waarin uitdagend hoger onderwijs en de bijbehorende kwaliteitscultuur centraal staan. Daarnaast wordt er op een aantal momenten ook online gediscussieerd.
De minister houdt de tour om in de verschillende regio's bij instellingen en werkgevers "algemene en specifieke noties op te halen" over de aspecten die ze noemde. Ze stelde daarbij ook de concrete vraag 'waarin we moeten investeren om het hoger onderwijs verder te verbeteren'. Het geld voor die investeringen is vrijgekomen door de aanpassing van de studiefinanciering in de vorm van het studievoorschot.
Strategische Agenda hoger onderwijs
De noties, aspecten en vragen kwamen nader aan bod in een tiental simultane workshops die na het plenaire deel werden gegeven. De opbrengsten van de (workshop)gesprekken in de HO-tour leveren een bijdrage aan de Strategische Agenda hoger onderwijs, onderzoek en wetenschap, die in de zomer van 2015 verschijnt.
Top 5 wensen hoger onderwijs
De top 5, een terugkerend onderdeel van de HO-tour in alle regio's, bevat de eerste 5 investeringsprioriteiten en is in eerste instantie opgesteld door de studentbonden ISO en LSVb. Elke HO-tour bijeenkomst vervangen een student en een docent één item door een nog hoger aangeslagen wens (1 erin, 1 eruit).
De huidige top 5 (na deze tweede bijeenkomst 1; regio Oost) ziet er als volgt uit:
- Flexstudent
- Persoonlijke ontwikkeling faciliteren
- Meer studentadviseurs
- Basiskwalificatie onderwijs voor elke docent
- Blended learning voor deeltijd
Flink wat uitdagingen voor toekomst hoger onderwijs
In een panel met ervaringsdeskundigen op het gebied van doorstroom en van de arbeidsmarkt, kwam onder meer naar voren dat er op beide vlakken aansluitingsproblemen spelen. Er werd gepleit voor een betere organisatie en meer samenwerking in relevante netwerken.
Uitwisseling van docenten tussen mbo en hbo, maar ook tussen hbo-wo en het bedrijfsleven zou in plaats van de huidige praktijk waarin het op incidentele basis gebeurt veel structureler kunnen worden aangepakt.
De minister maakte eruit op dat er op de aspecten flexibilsering en maatwerk in combinatie met samenwerking tussen de verschillende onderdelen van de beroepskolom nog 'flink wat uitdagingen' liggen.
Bron: HAN