Achtergrond

De kwaliteit van toetsing is essentieel voor de kwaliteit van het onderwijs. Opleidingen willen de juiste beslissingen over studenten maken. Dat kan alleen op basis van correcte, volledige en betrouwbare toetsing en (eind)beoordeling van studieresultaten. 

Ieder jaar vindt het congres Toetsen en Beoordelen in het Hoger Onderwijs plaats, georganiseerd door Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid. Lector Eigentijds Beoordelen en Beslissen, Tamara van Schilt-Mol is één van de sprekers.

De kwaliteit van toetsing in het hoger onderwijs stond een tijd lang flink ter discussie. De behoefte aan hogere toetskwaliteit is de afgelopen jaren omgezet in een aantal concrete acties. In september 2010 trad de wet Versterking Besturing  in werking. En in januari 2011 werd het nieuwe accreditatiestelsel geïntroduceerd, waarin ‘Toetsing en gerealiseerde eindkwalificaties’ als aparte standaard is opgenomen. Vervolgens is in 2012 het rapport ‘Vreemde ogen ’ gepubliceerd onder leiding van commissie Bruijn. Deze commissie heeft een aantal adviezen geformuleerd over de externe validering van de kwaliteit van toetsen. 

Kenniscentrum Kwaliteit van Leren en Zuyd Hogeschool ontwikkelden de methodiek De Toetsing Getoetst om in te springen op bovenstaande vragen. Met deze methodiek kunnen opleidingen met een systematisch stappenplan aan de slag met het analyseren, verbeteren en borgen van de kwaliteit van de toetsing. Een prototype (beschreven in het boek 'Kwaliteit van Toetsing onder de loep') is ontwikkeld tot een beproefde methode. Daarmee kunnen opleidingen zelf aan de slag.  

De methodiek Toetsing Getoetst biedt hogescholen en universiteiten een cyclisch instrument voor zelfevaluatie vanuit een breed perspectief. Centraal staat een 'toetsweb', waardoor samenhangende factoren in toetskwaliteit zichtbaar worden. In dit toetsweb staan toetsentiteiten via 'knooppunten' in verbinding met de ontwikkelfase in kwaliteit. De buitenste ring is de activiteiten-georiënteerde fase. De opleiding klimt als het ware naar de binnenste ring: de keten-georiënteerde fase. Hoe dichter bij de kern, hoe duurzamer de opleiding werkt aan kwaliteit van toetsing. 

Knooppunten zijn de verbindende schakels in het web: zowel toetsentiteiten als ontwikkelingsfasen beïnvloeden de stabiliteit van deze kern. Het web symboliseert de kwetsbaarheid van het geheel. Te veel of te weinig aandacht voor één entiteit of te weinig aandacht voor de onderlinge verbondenheid veroorzaakt disbalans. Maar ook te uiteenlopende fasen van ontwikkeling werken verstorend. 

• Activiteiten-georiënteerd: individuele actoren voeren ad-hoc losstaande activiteiten uit 
• Proces-georiënteerd: relevante actoren voeren vanuit kortetermijnbeleid activiteiten uit in samenhang 
• Systeem-georiënteerd: alle relevante actoren voeren vanuit middellangetermijnbeleid activiteiten uit in samenhang en geïntegreerd in opleidingsprocessen 
• Keten-georiënteerd: alle relevante actoren voeren met ketenpartners vanuit middellangetermijnbeleid activiteiten uit in samenhang en geïntegreerd in opleidings- en ketenprocessen 

Deelnemers stellen eerst de huidige fase van ontwikkeling vast van toetsentiteiten. Betreffende knooppunten worden in het toetsweb lichtgeel gekleurd. Vervolgens worden de gezamenlijk ambities vastgelegd door knooppunten blauw te arceren. Waar de huidige en gewenste positie samenvallen, kleuren de knooppunten groen.