Tamara van Schilt aangesteld als lector Eigentijds beoordelen en beslissen

Toetsing is een essentieel onderdeel van het onderwijs. Op basis van toetsresultaten worden belangrijke beslissingen over studenten genomen: selectiebeslissingen, certificeringsbeslissingen en bijvoorbeeld beslissingen over de mate waarin studenten zich verder kunnen ontwikkelen. Tamara van Schilt: “Er hangt veel van een beslissing af; die moet dus boven iedere twijfel verheven zijn.” 

In discussies over de toetskwaliteit gaat het onder andere over de nadruk op gestandaardiseerde toetsing, de ervaren toenemende toetsdruk en de groeiende variatie in toetsing. Daarnaast zijn de huidige toetscultuur en de negatieve effecten van het conventionele toetssysteem vaak onderwerp van gesprek. Uit onderzoek blijkt bovendien dat de toetsbekwaamheid van leraren en de kwaliteit van toetsprogramma’s te wensen over laat. 

Van Schilt: “Docenten willen graag op een andere manier toetsen. Zij willen toetsen steeds vaker inzetten als leerinstrument, en niet als afrekeninstrument. Het is dan belangrijk om te weten hoe je dat doet. En hoe je informatie uit de toetsen zo kunt gebruiken dat je het leren van de leerlingen kan sturen, maar ook dat je uiteindelijk een zorgvuldige beslissing over de leerling kunt nemen.”

Van Schilt en haar team richten zich dan ook op de vraag hoe een eigentijds programma van beoordelen en beslissen ingericht moet worden. Hun onderzoek focust op drie facetten:

• De (toets)bekwaamheid van leraren om een programma van beoordelen en beslissen te ontwerpen, te ontwikkelen en uit te voeren 
• De (toets)bekwaamheid van leerlingen om met informatie uit het programma van beoordelen en beslissen daadwerkelijk invulling te kunnen geven aan het eigen leerproces
• De voorwaarden die aan een schoolorganisatie gesteld moeten worden om een effectief programma van beoordelen en beslissen te implementeren, en het toegankelijk en toepasbaar maken van deze kennis voor de onderwijspraktijk.

Ook andere hogescholen houden zich bezig met onderzoek naar toetsing, ieder met hun eigen focus. Van Schilt bouwde al als associate lector een groot netwerk op, en blijft dat uitbouwen nu ze lector is geworden. Binnen de HAN zijn er ook tal van samenwerkingen. Bijvoorbeeld met de HAN Academy, rondom professionaliseringstrajecten voor docenten. En natuurlijk met veel opleidingen, bijvoorbeeld als ze de omslag willen maken naar programmatisch toetsen. Daarnaast lopen er intern verschillende projecten waar Van Schilt en haar team nauw bij betrokken zijn.  

Van Schilt wil bereiken dat docenten heel bewust een onderscheid gaan maken tussen beoordelen en beslissen. “Beoordelen doe je als docent voortdurend. Je bent steeds bezig te bepalen waar een leerling in zijn ontwikkeling staat, hoe dat zich verhoudt tot waar hij naartoe moet, en wat dat betekent voor wat hij nog moet ontwikkelen. Als je wil dat leerlingen echt de ruimte krijgen om te leren, om fouten te maken, om zich te ontwikkelen, dan mag je dus geen zwaarwegende beslissing koppelen aan een enkele beoordeling. Die beoordeling geeft je ’slechts’ informatie over hoe nu verder, als tussenstap op weg naar de beslissing die je wilt nemen. Je moet dus vooraf al weten welke beslissing je wilt nemen. Pas dan kun je toetsen en leeractiviteiten heel bewust inzetten.”

Van Schilt en haar team werken enthousiast in de driehoek onderwijs-werkveld-onderzoek. Daarin zijn alle activiteiten gericht op het kwalificeren en professionaliseren van nieuwsgierige, zelfbewuste leraren en het samen ontwikkelen en delen van kennis over de beroepspraktijk. De academie is er dan ook trots op hier met dit nieuwe lectoraat een bijdrage aan te leveren.

Tamara van Schilt werkt sinds november 2012 binnen het onderzoeksteam Kwaliteiten van Leraren van de HAN. Ze startte daar als associate lector Toetsen en beoordelen. Ze is sinds 15 mei ook academic director van de masteropleiding Toetsdeskundige van Fontys. Daarnaast is zij coördinator van het netwerk Toetsbekwaamheid h(b)o.