Didactiek in het beroepsonderwijs: zo doe je dat!

'Onderwijs geven’ ziet er in het mbo en hbo echt heel anders uit dan op de middelbare school. Het handboek Beroepsgerichte Didactiek helpt (aankomend) leraren, praktijkbegeleiders en onderwijsontwikkelaars om invulling te geven aan 9 didactische thema’s die samen het karakter vormen van het beroepsonderwijs.

141481 Studenten en docent in werkplaats met gereedschap

Stel, je bent docent Nederlands aan de Politie Academie of aan een horeca-opleiding. Meestal staan de studenten daar niet te springen om taalonderwijs; zij komen tenslotte om een beroep te leren. Het is dan belangrijk dat je over weet te brengen waarvoor ze die taal in de beroepspraktijk nodig hebben en dat je de les aanpast op het specifieke doel: de aspirant politieagent moet sluitende verbalen kunnen schrijven, de toekomstige gastvrouw mag geen spelfouten in haar menu hebben staan.   

Didactische uitdagingen in het beroepsonderwijs

“En dat is nog maar het topje van de ijsberg aan verschillen tussen ‘algemene’ en beroepsgerichte didactiek”, benadrukt één van de auteurs van het handboek, Aimée Hoeve. Andere uitdagingen waar opleiders in het beroepsonderwijs voor staan: Hoe zorg ik dat mijn studenten praktijkervaring opdoen, die bijdraagt aan optimale beroepsontwikkeling? Hoe krijgen we als opleidingsteam de beroepsontwikkeling van onze studenten goed in beeld, ook als die zich voor een groot deel voltrekt op de werkplek? Hoe volg ik de ontwikkelingen in het werkveld zodat ik die kan vertalen naar mijn lessen en de inrichting van mijn opleiding? 

Raar: een handboek bestond nog niet. Dus schreven we het zelf"

Belangrijke vragen, maar vreemd genoeg zijn de antwoorden moeilijk te vinden”, vertelt mede-auteur Haske van Vlokhoven: “Gebundelde informatie over beroepsgerichte didactiek bestond in Nederland eenvoudigweg niet. Dus we besloten: dan schrijven we dat handboek zelf!” Haske en Aimée legden het idee voor aan (toenmalig) lector Loek Nieuwenhuis van het lectoraat Beroepspedagogiek, waarbinnen ze beiden als onderzoeker werken. Kort daarop zetten ze zich met z’n drieën aan het ontwerp van een aanpak voor het boek. 

De inhoud

Het handboek behandelt 9 thema’s, die samen het specifieke karakter weergeven van het beroepsonderwijs: 
1) Beroepskennis,
2) Wendbaar vakmanschap,
3) Identiteitsontwikkeling,
4) Responsiviteit,
5) (Her)ontwerpen van beroepsonderwijs,
6) Werkplekleren,
7) Ontwerpen van leeromgevingen,
8) Ontwikkelingsgericht beoordelen
9) Wie zijn de opleiders? 
337249 afbeelding handboek beroepspedagogiek geupload door Ivanka Moerkerken
Haske: “Die thema’s zijn voor alle 9 hoofdstukken steeds op dezelfde, herkenbare manier ingevuld: Waar gaat het hoofdstuk over? Wat weten we al over dit specifieke onderwerp? Wat betekent dat voor het ontwerp en de uitvoering van beroepsonderwijs? En tot slot: Wat zijn de do’s & don’ts, en waar zijn inspiratiebronnen te vinden?”  

Een boek van en voor ons!

Het handboek is geschreven voor mensen in de praktijk, op de eerste plaats voor (aankomend) docenten, praktijkbegeleiders en onderwijsontwikkelaars. Maar het kan ook inspiratie bieden aan lerarenopleiders en werkgevers in het beroepsonderwijs. Aimée: “Voor ons stond voorop: het handboek moet toegankelijk en toepasbaar zijn. Daarom bevat ieder hoofdstuk ook input van inhoudelijke en praktijkexperts. Zodat de lezer daadwerkelijk ziet hoe je wetenschappelijke theorie kunt vertalen naar je eigen onderwijspraktijk.” 

Bestelinformatie

Het handboek Beroepsgerichte Didactiek wordt uitgegeven door Uitgeverij Pica en is (o.a.) daar te bestellen voor € 27,50.  

Loek Nieuwenhuis was tot zijn (recente) pensionering lector Beroepspedagogiek binnen het onderzoeksteam van de Academie Educatie van de HAN. Aimée Hoeve en Haske van Vlokhoven zijn onderzoeker binnen datzelfde onderzoeksteam en zijn (net als een aantal co-auteurs) lid van de kennisgroep Beroepsdidactiek van de Gelderse Professionaliseringsagenda, een samenwerkingsverband tussen de HAN (Academie Educatie) en 7 Gelderse mbo's.